به گزارش رسانه آناژورنال ایران در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در فناوری موشکی خود به دست آورده است.
یکی از دستاوردهای برجسته، توسعه سامانه‌های موشک‌انداز عمودی (Vertical Launch System – VLS) و توانایی پرتاب رگباری موشک‌های بالستیک است.
این فناوری که توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسعه یافته، امکان شلیک سریع و پی‌در‌پی موشک‌های بالستیک میان‌برد مانند موشک عماد را از پایگاه های زیر زمینی فراهم می‌کند.
در این مقاله، به معرفی این فناوری، نحوه عملکرد آن و اهمیت استراتژیک آن پرداخته می‌شود.
سامانه موشک انداز عمود پرتاب چیست؟
سامانه موشک‌انداز عمودی (VLS) یک سیستم پیشرفته برای نگهداری و شلیک موشک‌ها از سکو های متحرک مانند شناورهای دریایی، زیردریایی‌ها یا پایگاه‌های زمینی است.
این سامانه از سلول‌هایی تشکیل شده که هر کدام می‌توانند یک یا چند موشک را در حالت آماده به شلیک نگهداری کنند.
برخلاف سیستم‌های قدیمی‌تر که نیاز به آماده‌سازی طولانی‌مدت داشتند، VLS امکان شلیک سریع و انعطاف‌پذیر را فراهم می‌کند و می‌تواند انواع مختلفی از موشک‌ها را در خود جای دهد.
در ایران، این فناوری در قالب “سامانه تیربار موشکی” توسعه یافته که قادر است موشک‌های بالستیک میان‌برد مانند عماد با برد ۱۷۰۰ کیلومتر را به صورت رگباری شلیک کند.
این سامانه در آبان ۱۳۹۹ رونمایی شد و از واگن های ریلی متحرک برای جابجایی و آماده‌سازی موشک‌ها استفاده می‌کند.
نحوه عملکرد سامانه تیر بار موشکی عمود پرتاب ایران
سامانه تیربار موشکی ایران به گونه‌ای طراحی شده که موشک‌ها را از سیلوهای زیرزمینی به صورت سریع و پی‌در‌پی شلیک کند. مراحل عملکرد این سامانه به شرح زیر است:
- آماده‌سازی موشک‌ها:
- موشک‌ها (مانند موشک عماد) روی یک واگن ریلی متحرک قرار می‌گیرند. هر واگن توانایی حمل پنج موشک را دارد.
- واگن در داخل تونل‌های زیرزمینی (شهرهای موشکی) به سمت سیلوی پرتاب حرکت می‌کند.
- بارگذاری و عمودسازی:
- واگن در مقابل یک سامانه عمودکننده موشک قرار می‌گیرد. این سامانه موشک‌ها را از حالت افقی به حالت عمودی منتقل می‌کند.
- پس از بارگذاری اولین موشک، واگن به اندازه یک جایگاه به جلو حرکت می‌کند تا موشک بعدی آماده بارگذاری شود.
- شلیک رگباری:
- موشک‌ها به صورت پی‌در‌پی از سیلو شلیک می‌شوند. این روش، فاصله زمانی بین شلیک‌ها را به حداقل می‌رساند و امکان پرتاب تعداد زیادی موشک در مدت زمان کوتاه را فراهم می‌کند.
- شلیک می‌تواند به صورت “گرم” (روشن شدن موتور موشک در داخل سلول) یا “سرد” (پرتاب موشک با گاز فشرده و روشن شدن موتور در خارج از سلول) انجام شود. روش سرد خطر آسیب به سلول‌های مجاور را کاهش می‌دهد.
- هدایت و دقت:
- موشک‌های عماد مجهز به سرجنگی‌های هدایت‌پذیر هستند که دقت بالایی را در اصابت به اهداف فراهم می‌کنند.
- این موشک‌ها می‌توانند اهداف متفاوتی را در برد ۱۷۰۰ کیلومتری هدف قرار دهند.
اهمیت استراتژیک پرتاب رگباری موشک عمود پرتاب عماد
سامانه تیربار موشکی به ایران این امکان را می‌دهد تا در یک بازه زمانی کوتاه، تعداد زیادی موشک بالستیک را شلیک کند.
این قابلیت در سناریوهای جنگی، به ویژه در برابر دشمنانی با برتری هوایی یا سامانه‌های دفاع موشکی پیشرفته مانند “گنبد آهنین” اسرائیل یا سامانه‌های آمریکایی، بسیار حیاتی است.
شلیک رگباری می‌تواند سیستم‌های پدافندی دشمن را اشباع کرده و احتمال اصابت موشک‌ها به اهداف را افزایش دهد.
مزایای اصلی این سامانه عبارتند از:
- سرعت عمل: کاهش زمان آماده‌سازی و شلیک، امکان واکنش سریع به تهدیدات را فراهم می‌کند.
- حفاظت: استفاده از سیلوهای زیرزمینی، شناسایی و انهدام پایگاه‌های موشکی را برای دشمن دشوار می‌کند.
- انعطاف‌پذیری: امکان استفاده از انواع مختلف موشک‌ها در یک سامانه.
- قدرت بازدارندگی: توانایی شلیک همزمان تعداد زیادی موشک، قدرت بازدارندگی ایران را تقویت می‌کند.
چالش ها و محدودیت ها سامانه عمود پرتاب
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، این فناوری همچنان با چالش‌هایی مواجه است:
- پایداری در برابر حملات هوایی: اگرچه سیلوهای زیرزمینی مقاومت بالایی دارند، اما در صورت شناسایی، ممکن است هدف حملات هوایی قرار گیرند.
- هزینه و پیچیدگی: توسعه و نگهداری سامانه‌های VLS و موشک‌های پیشرفته هزینه‌بر است.
- پاسخ دشمن: سامانه‌های دفاع موشکی پیشرفته ممکن است بتوانند بخشی از موشک‌ها را رهگیری کنند، اگرچه شلیک رگباری این احتمال را کاهش می‌دهد.
سامانه موشک‌انداز عمودی و فناوری پرتاب رگباری ایران، به ویژه سامانه تیربار موشکی، یک دستاورد مهم در حوزه فناوری دفاعی است.
این سامانه با استفاده از واگن‌های ریلی و سیلوهای زیرزمینی، امکان شلیک سریع و پی‌در‌پی موشک‌های بالستیک میان‌برد مانند عماد را فراهم می‌کند.
این فناوری نه تنها قدرت بازدارندگی ایران را تقویت کرده، بلکه توانایی واکنش سریع و مؤثر به تهدیدات را بهبود بخشیده است.
با ادامه توسعه این فناوری، ایران می‌تواند جایگاه خود را به عنوان یکی از قدرت‌های موشکی منطقه‌ای تثبیت کند.
