بدهی سوریه به ایران بار دیگر با توییت تازه حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، خبرساز شد.
به گزارش آناژورنال او در پیامی با هشتگ #بدهی_دمشق از نادیده‌گرفته‌شدن نقش اقتصادی ایران در سوریه انتقاد کرد و گفت درحالی‌که ایران کارخانه‌های آرد مردم دمشق را تأمین می‌کند، تنها روسیه از پروژه نجات اسد سود برده است.
بدهی سوریه به ایران چقدر است؟
به گفته‌ی فلاحت‌پیشه، بدهی دولت سوریه به ایران حدود ۳۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. او نخستین‌بار در سال ۱۳۹۸ از این رقم سخن گفت و خواستار تعیین سازوکار بازپرداخت آن شد، اما هیچ مقام رسمی ایرانی تاکنون این رقم را تأیید یا تکذیب نکرده است. منابع اقتصادی نیز رقم دقیق هزینه‌های ایران در سوریه را «غیرقابل برآورد دقیق» می‌دانند.
فلاحت‌پیشه چه گفت و چرا مهم است؟
در توییت تازه، فلاحت‌پیشه نوشت:
«امروز اسد و جولانی همزمان میهمان پوتین هستند. هر دو حاکم هنوز با تولید کارخانه‌های آرد ایران در سوریه مردمشان را سیر می‌کنند. اما تنها روسیه سود پروژه ناکام نجات اسد را می‌برد.»
این اظهارات بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت؛ زیرا او پیش‌تر نیز از نبود شفافیت درباره هزینه‌های ایران در سوریه انتقاد کرده بود.
موضع رسمی ایران در برابر بدهی دمشق چیست؟
مقام‌های دولتی و وزارت خارجه ایران تاکنون واکنش رسمی به موضوع بدهی ۳۰ میلیارد دلاری سوریه نشان نداده‌اند. در گذشته تنها اشاره‌هایی کلی به «تفاهم‌نامه‌های اقتصادی» و «سرمایه‌گذاری‌های مشترک» در بخش انرژی، ساخت‌وساز و مواد غذایی میان دو کشور صورت گرفته است.
نقش روسیه در معادله تهران – دمشق
در حالی‌که ایران از سال ۲۰۱۱ تا امروز یکی از حامیان اصلی دمشق بوده، فلاحت‌پیشه معتقد است که روسیه سهم بیشتری از منافع سیاسی و اقتصادی سوریه دریافت کرده است. تحلیلگران هم می‌گویند پس از ورود نظامی روسیه در سال ۲۰۱۵، قراردادهای بزرگ نفتی، معدنی و بازسازی بیشتر به شرکت‌های روسی واگذار شد.
آینده بدهی ایران از سوریه چه می‌شود؟
کارشناسان اقتصادی معتقدند بازپرداخت بدهی سوریه به ایران، در گرو ثبات اقتصادی و سیاسی دمشق است. در حال حاضر، اقتصاد سوریه با تورم بالا، زیرساخت‌های تخریب‌شده و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی روبه‌روست و احتمال بازگشت سرمایه ایران در کوتاه‌مدت پایین ارزیابی می‌شود.
سوالات متداول:
۱. آیا رقم ۳۰ میلیارد دلار بدهی سوریه به ایران رسمی است؟
خیر، هیچ نهاد رسمی این رقم را تأیید نکرده است؛ این عدد صرفاً برآورد فلاحت‌پیشه است.
۲. ایران در سوریه دقیقاً در چه پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کرده است؟
عمدتاً در زمینه‌های انرژی، ساخت کارخانه‌های آرد، زیرساخت‌های شهری و انتقال برق.
۳. آیا سوریه برنامه‌ای برای بازپرداخت این بدهی دارد؟
تاکنون برنامه مشخصی اعلام نشده است و بازپرداخت به شرایط اقتصادی این کشور وابسته است.
۴. رابطه اقتصادی ایران و سوریه در حال حاضر چگونه است؟
در قالب چند توافق‌نامه اقتصادی محدود ادامه دارد، اما حجم مبادلات پایین است.
۵. آیا روسیه واقعاً جای ایران را در سوریه گرفته است؟
تحلیلگران می‌گویند نفوذ اقتصادی و نظامی روسیه در سوریه در سال‌های اخیر افزایش یافته و نقش ایران به‌طور نسبی کاهش یافته است.
