دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در حالی از پایان جنگ غزه و آزادی گروگان‌ها سخن می‌گوید که پشت درهای بسته، پیش‌نویس طرحی دیپلماتیک برای تشکیل احتمالی یک کشور فلسطینی را بررسی کرده است. این طرح، نتیجه‌ی لابی‌گری‌های قطر، عربستان سعودی و دیگر قدرت‌های عربی است و با واکنش تند بنیامین نتانیاهو روبه‌رو شده است.
هدف واقعی طرح خاورمیانه‌ای ترامپ چیست؟
به گزارش آناژورنال، در نشست محرمانه‌ای در نیویورک، ترامپ و مشاوران نزدیکش پیش‌نویس سندی را مرور کردند که برخلاف شعارهای تند انتخاباتی او، از مسیر قابل اعتماد برای تشکیل کشور فلسطینی در آینده سخن می‌گفت.
منابع مطلع از نشست تأکید کرده‌اند که بخش پایانی سند، برای برخی از اعضای تیم ترامپ، احساس خیانت به اسرائیل را تداعی می‌کرد.
واکنش نتانیاهو چه بود؟
دو هفته پیش از دیدار رسمی با ترامپ، نتانیاهو در میان هواداران راست‌افراطی خود در کرانه باختری اعلام کرده بود: «هیچ کشور فلسطینی‌ای وجود نخواهد داشت؛ این سرزمین از آن ماست».
با این حال، در واشینگتن، مجبور شد در برابر فشارهای آمریکا عقب‌نشینی کند و حتی در گفت‌وگویی تلفنی با نخست‌وزیر قطر، از لحن تند گذشته خود عذرخواهی کند.
نقش قطر و کشورهای خلیج فارس در طرح ترامپ چیست؟
در میان کشورهای منطقه، قطر بیشترین نقش را در میانجی‌گری میان حماس و اسرائیل ایفا کرده است. این کشور از سال ۲۰۲۲ میزبان دفتر سیاسی حماس بوده و محور اصلی مذاکرات آتش‌بس محسوب می‌شود.
به گفته منابع آمریکایی، حمله اسرائیل به دوحه در سپتامبر، زمانی که نمایندگان حماس در حال بررسی طرح آتش‌بس بودند، ترامپ را خشمگین کرد و روابطش با نتانیاهو را متشنج ساخت.
جرد کوشنر دوباره به صحنه بازگشته است؟
بله. جرد کوشنر، داماد و فرستاده پیشین ترامپ در خاورمیانه، دوباره به جمع مشاوران نزدیک او بازگشته است. مأموریت او روشن است:
- آزادی ۴۸ گروگان اسرائیلی در دست حماس؛
- پایان دادن به جنگ غزه تا سالگرد حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳؛
- احیای طرح صلح عربی–اسرائیلی با محوریت عربستان سعودی.
آیا ترامپ به‌دنبال جایزه نوبل صلح است؟
دو مقام اسرائیلی گفته‌اند زمان‌بندی طرح تصادفی نیست. ترامپ مایل است پایان جنگ غزه هم‌زمان با اعلام جایزه نوبل صلح در ماه جاری میلادی باشد. منابع نزدیک به کاخ سفید نیز می‌گویند او به‌دنبال «لحظه‌ای تاریخی» برای نمایش رهبری جهانی خود است.
گروگان‌ها، کلید خاورمیانه؟
یکی از دیپلمات‌های پیشین اسرائیلی در واشینگتن گفته است: «ترامپ از ابتدا فهمید که گروگان‌ها کلید گشودن تمام درهای خاورمیانه‌اند». او با برخی از گروگان‌های آزادشده دیدار کرده و از روند درمان آن‌ها آگاه بوده است؛ رفتاری که حتی نزدیک‌ترین اطرافیان نتانیاهو را شگفت‌زده کرده است.
سوالات متداول:
۱. طرح جدید ترامپ برای خاورمیانه چیست؟
این طرح شامل پایان جنگ غزه، آزادی گروگان‌ها و فراهم کردن مسیر برای تشکیل احتمالی کشور فلسطینی در آینده است.
۲. نقش قطر در طرح ترامپ چیست؟
قطر به‌عنوان میانجی اصلی میان حماس و اسرائیل، نقش کلیدی در مذاکرات آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها دارد.
۳. آیا اسرائیل با تشکیل کشور فلسطینی موافقت کرده است؟
نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، صراحتاً مخالفت کرده اما در عمل تحت فشار واشینگتن ناچار به عقب‌نشینی جزئی شده است.
۴. انگیزه سیاسی ترامپ از این طرح چیست؟
ترامپ در پی تثبیت جایگاه بین‌المللی خود و کسب جایزه نوبل صلح است و پایان جنگ غزه را ابزاری برای تحقق این هدف می‌داند.
۵. آیا احتمال وقوع جنگ یا صلح در خاورمیانه بیشتر است؟
کارشناسان معتقدند نتیجه نهایی بستگی به امتیازدهی نتانیاهو و همراهی کشورهای خلیج فارس دارد؛ اما چشم‌انداز صلح هنوز شکننده و مبهم است.
