به گزارش آناژورنال، در بسیاری از مناطق ایران، به‌ویژه در فرهنگ‌های مذهبی‌تر، روز ۱۳ صفر به‌عنوان یکی از ایام نامبارک شناخته می‌شود.
بر همین اساس، برخی از مردم بر این باورند که خرید طلا در این روز می‌تواند به شکستن نحوست احتمالی، تقویت امید و جذب انرژی مثبت و رزق و روزی بیشتر منجر شود.
این باور، که بیشتر ریشه در فرهنگ شفاهی و آداب محلی دارد، از دیرباز در میان برخی خانواده‌ها رایج بوده و در روزهای پایانی ماه صفر – که به لحاظ تاریخی با حوادث تلخ مذهبی همراه است – تقویت می‌شود.
اما آیا این اقدام از نگاه شرعی مجاز است؟ و آیا از منظر روان‌شناسی یا اقتصاد رفتاری قابل توجیه است یا صرفاً تلقین فرهنگی است؟
آیا خرید طلا در ۱۳ صفر اشکال شرعی دارد؟
بررسی فتواهای سه مرجع تقلید سرشناس شیعه نشان می‌دهد که هیچ منع شرعی یا فقهی برای خرید طلا در این روز وجود ندارد.
- آیت‌الله خامنه‌ای: «معامله در ۱۳ صفر مجاز است و باور به نحوست این روز، پایه فقهی ندارد.»
- آیت‌الله سیستانی: «این روز مانند سایر ایام، زمان انجام کارهای مشروع است. هیچ اشکالی در خرید و فروش وجود ندارد.»
- آیت‌الله مکارم شیرازی: «اگر باور به نحوست منجر به ترک واجبات یا کارهای مفید شود، مذموم است؛ اما خودِ خرید و فروش اشکالی ندارد.»
بنابراین، از منظر فقهی، نه تنها خرید طلا در ۱۳ صفر حرام یا مکروه نیست، بلکه اساساً انجام چنین معامله‌ای کاملاً مباح تلقی می‌شود.
از دیدگاه روان‌شناسان اجتماعی، انجام برخی رفتارها در روزهای خاص – مانند خرید طلا در ۱۳ صفر – می‌تواند نقش تعدیل‌کننده اضطراب ذهنی داشته باشد.
دکتر ناهید مشایخی، روان‌درمانگر در گفت‌وگو با آناژورنال می‌گوید:
«وقتی افراد در معرض باور به نحوست قرار می‌گیرند، احساس عدم کنترل بر شرایط درونی‌شان ایجاد می‌شود. خرید طلا یا هر رفتار نمادین دیگر، به آن‌ها نوعی احساس امنیت و تعادل روانی می‌دهد.»
این تحلیل نشان می‌دهد که حتی اگر پایه عقلانی یا دینی برای چنین رسم‌هایی وجود نداشته باشد، اثر روانی آن‌ها می‌تواند واقعی باشد.
آیا از نگاه اقتصادی خرید طلا در ۱۳ صفر منطقی است؟
کارشناسان اقتصاد رفتاری معتقدند که اگر خرید طلا با هدف بلندمدت سرمایه‌گذاری یا حفظ ارزش پول انجام شود، حتی در روزهایی با بار فرهنگی خاص نیز تصمیمی عاقلانه محسوب می‌شود.
اما اگر خرید صرفاً تحت تأثیر باورهای سنتی یا هیجانات کوتاه‌مدت باشد، ممکن است فرد را از برنامه‌ریزی مالی منسجم دور کند. در نتیجه، کارشناسان توصیه می‌کنند خرید طلا حتی در این روز، باید بر مبنای تحلیل مالی دقیق انجام شود.
سوالات متداول:
آیا خرید طلا در ۱۳ صفر از نظر شرعی اشکال دارد؟
خیر. مراجع تقلید از جمله آیت‌الله خامنه‌ای، سیستانی و مکارم تأکید کرده‌اند که هیچ اشکالی برای خرید و فروش در این روز وجود ندارد.
چرا مردم طلا را در ۱۳ صفر می‌خرند؟
برخی بر این باورند که طلا نماد درخشندگی، شانس و رفاه است و خرید آن در ۱۳ صفر باعث دفع انرژی منفی و گشایش در امور می‌شود.
آیا این باور پایه علمی یا روان‌شناختی دارد؟
بله. از نظر روان‌شناسی، رفتارهای نمادین می‌توانند به کاهش اضطراب و تقویت احساس کنترل فرد بر زندگی کمک کنند.
از نظر اقتصادی، آیا خرید طلا در ۱۳ صفر مفید است؟
اگر هدف خرید، سرمایه‌گذاری یا حفظ ارزش پول باشد، می‌تواند تصمیمی منطقی باشد؛ اما نباید صرفاً بر اساس باورهای احساسی و بدون برنامه‌ریزی انجام شود.
