به گزارش آناژورنال، پرسش «آیا ایرانی‌ها آریایی هستند؟» سال‌هاست که هم در میان پژوهشگران و هم در جامعه عمومی مطرح می‌شود. بررسی‌های علمی تازه نشان می‌دهد که پاسخ این پرسش پیچیده‌تر از آن است که تنها با یک واژه خلاصه شود.
از منظر چهره‌شناسی، ایرانیان معمولاً دارای صورت‌های بیضی‌شکل یا کمی کشیده، بینی‌های برجسته با پل مستقیم یا کمی قوس‌دار، و چشم‌هایی بادامی تا گرد هستند که اغلب قهوه‌ای تیره‌اند، هرچند در مناطق شمالی (مانند گیلان و مازندران) رنگ چشم‌های سبز یا آبی نیز دیده می‌شود.
رنگ پوست ایرانیان از گندمگون تا روشن متغیر است و موهای تیره و صاف تا موج‌دار شایع‌ترین حالت هستند، هرچند در برخی گروه‌های قومی مانند بلوچ، موهای فر نیز رایج است.
از دیدگاه ژنتیک، ایرانیان ترکیبی از ژن‌های باستانی فلات ایران، قفقاز، خاورمیانه، آسیای مرکزی و حتی جنوب آسیا را در خود دارند. این تنوع گسترده نتیجه مهاجرت‌های تاریخی، تبادلات تجاری و تعاملات فرهنگی طی هزاران سال است.
هاپلوگروپ‌ها، که شاخص‌های ژنتیکی مسیر مهاجرت اجدادی را مشخص می‌کنند، نشان می‌دهند که ژن‌های ایرانیان مانند یک کتاب تاریخی، داستانی از جابه‌جایی‌های گسترده انسانی را روایت می‌کنند.
این ژن‌ها از دو مسیر اصلی به ما می‌رسند:
- تبار پدری از طریق کروموزوم Y
- تبار مادری از طریق DNA میتوکندریایی
بررسی‌ها حاکی است که ژن‌های مرتبط با رنگ چشم روشن‌تر در شمال ایران شیوع بیشتری دارد، در حالی که پوست تیره‌تر در مناطق جنوبی مانند خوزستان بیشتر دیده می‌شود.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که ایرانیان یک ملیت با تنوع ژنتیکی کم‌نظیر هستند که ریشه‌های آن به موج‌های متوالی مهاجرت از قفقاز، خاورمیانه، آسیای مرکزی و حتی شبه‌قاره هند بازمی‌گردد؛ موضوعی که هویت ایرانی را فراتر از یک عنوان واحد، به عنوان ترکیبی از فرهنگ‌ها و ژن‌ها معرفی می‌کند.
سؤالات متداول:
آیا ایرانی‌ها واقعاً آریایی هستند؟
یافته‌های ژنتیکی نشان می‌دهد که ایرانیان ترکیبی از ژن‌های آریایی و سایر گروه‌های مهاجر به فلات ایران در طول تاریخ هستند.
چه ویژگی‌های ظاهری در میان ایرانیان رایج است؟
صورت بیضی یا کشیده، بینی برجسته، چشم‌های قهوه‌ای یا گاهی روشن در شمال، پوست گندمگون تا روشن و موهای تیره صاف یا موج‌دار.
هاپلوگروپ‌ها چه اطلاعاتی درباره ایرانیان می‌دهند؟
آن‌ها مسیر مهاجرت و ترکیب ژنتیکی اجداد ایرانیان را از قفقاز، خاورمیانه، آسیای مرکزی و جنوب آسیا مشخص می‌کنند.
