پلاکت‌ها از اجزای حیاتی خون هستند که وظیفه آن‌ها جلوگیری از خون‌ریزی با تشکیل لخته است. مقدار طبیعی پلاکت در خون بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار عدد در هر میکرولیتر است. در افرادی که دچار کاهش پلاکت (ترومبوسیتوپنی) هستند، اصلاح رژیم غذایی و دریافت مواد مغذی مانند فولات، ویتامین‌های گروه B، آهن، و ویتامین‌های C، D و K می‌تواند به بهبود سطح پلاکت‌ها کمک کند.
به گزارش آناژورنال، فقر پلاکت یکی از مشکلات شایع در برخی افراد است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله کمبود ویتامین‌ها، بیماری‌های خودایمنی، یا مصرف برخی داروها ایجاد شود. تنظیم تغذیه روزانه و مصرف خوراکی‌های غنی از مواد خونساز یکی از مؤثرترین راهکارهای طبیعی برای افزایش پلاکت است.
زیرعنوان‌ها به‌صورت پرسش
فولات چیست و چرا برای پلاکت‌ها مهم است؟
فولات (ویتامین B9) در تقسیم سلولی و تولید سلول‌های خونی نقش کلیدی دارد. منابع طبیعی آن شامل اسفناج، کلم، لوبیا چشم‌بلبلی، جگر گاو و غلات غنی‌شده است. مصرف روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولات برای بزرگسالان توصیه می‌شود.
ویتامین B۱۲ چگونه به افزایش پلاکت کمک می‌کند؟
ویتامین B۱۲ برای تولید گلبول‌های قرمز ضروری است. کمبود آن می‌تواند باعث کاهش پلاکت شود. بهترین منابع آن گوشت، تخم‌مرغ، ماهی و لبنیات هستند. گیاه‌خواران نیز می‌توانند از غلات غنی‌شده یا مکمل B۱۲ استفاده کنند.
نقش ویتامین C در عملکرد پلاکت چیست؟
ویتامین C علاوه بر تقویت سیستم ایمنی، باعث افزایش جذب آهن و بهبود عملکرد پلاکت‌ها می‌شود. این ویتامین در مرکبات، کیوی، کلم‌پیچ، فلفل دلمه‌ای و توت‌فرنگی به‌وفور یافت می‌شود.
ویتامین D چه نقشی در تولید پلاکت دارد؟
این ویتامین در عملکرد صحیح مغز استخوان مؤثر است؛ جایی که پلاکت‌ها تولید می‌شوند. منابع غنی آن شامل ماهی‌های چرب (سالمون، تن)، زرده تخم‌مرغ و لبنیات غنی‌شده است. نور خورشید نیز منبع طبیعی ویتامین D محسوب می‌شود.
آیا ویتامین K در افزایش پلاکت مؤثر است؟
ویتامین K برای انعقاد خون ضروری است و کمبود آن می‌تواند خون‌ریزی را تشدید کند. این ویتامین در سبزیجات سبز، روغن سویا، نَتو (غذای ژاپنی از سویای تخمیرشده) و کدو حلوایی وجود دارد.
آهن چگونه سطح پلاکت را بالا می‌برد؟
آهن با تقویت ساختار گلبول‌های قرمز و سلول‌های مغز استخوان، به افزایش پلاکت کمک می‌کند. منابع آن شامل جگر، عدس، لوبیا، صدف و شکلات تلخ است. توصیه می‌شود آهن گیاهی همراه با ویتامین C مصرف شود تا جذب آن افزایش یابد.
مکمل‌های مؤثر بر افزایش پلاکت
کلروفیل (سبزینه): موجود در جلبک کلرلا، که طبق برخی مطالعات، باعث افزایش ۱۹ درصدی پلاکت در بیماران پلاکتی شده است.
عصاره برگ پاپایا: آزمایش‌های حیوانی نشان داده‌اند که مصرف آن باعث رشد چشمگیر پلاکت‌ها می‌شود.
ملاتونین: هورمونی طبیعی که در تنظیم خواب مؤثر است و در برخی پژوهش‌ها، ارتباط مثبتی بین مصرف آن و افزایش پلاکت دیده شده است.
۱۰ ماده غذایی برتر برای افزایش پلاکت خون
۱. جگر گاو – سرشار از آهن و ویتامین B۱۲
۲. اسفناج و کلم – منبع فولات و ویتامین K
۳. ماهی‌های چرب (سالمون، تن) – غنی از ویتامین D
۴. مرکبات (پرتقال، گریپ‌فروت) – دارای ویتامین C
۵. کدو حلوایی – منبع طبیعی ویتامین K
۶. تخم‌مرغ – حاوی B۱۲ و D
۷. عدس و لوبیا – تأمین‌کننده آهن و فولات
۸. کلم بروکلی – دارای ویتامین‌های C و K
۹. غلات غنی‌شده – منبع آهن و ویتامین‌های گروه B
۱۰. عصاره برگ پاپایا – مکمل طبیعی افزایش پلاکت
پرسش‌های متداول:
۱. آیا تغذیه می‌تواند پلاکت خون را افزایش دهد؟
بله، اما تنها در موارد خفیف کمبود پلاکت. در موارد شدید باید درمان دارویی انجام شود.
۲. بهترین میوه برای افزایش پلاکت خون چیست؟
مرکبات، کیوی و توت‌فرنگی به‌دلیل داشتن ویتامین C از مؤثرترین میوه‌ها هستند.
۳. چه غذایی باعث کاهش پلاکت می‌شود؟
الکل، غذاهای فرآوری‌شده و نوشیدنی‌های حاوی مواد نگهدارنده می‌توانند باعث کاهش پلاکت شوند.
۴. آیا گیاه‌خواران در معرض فقر پلاکت هستند؟
بله، چون ویتامین B۱۲ بیشتر در منابع حیوانی وجود دارد؛ باید از مکمل یا مواد غذایی غنی‌شده استفاده کنند.
۵. مکمل کلروفیل واقعاً مفید است؟
برخی مطالعات افزایش نسبی پلاکت پس از مصرف آن را نشان داده‌اند، اما هنوز شواهد قطعی وجود ندارد.
