روزنامه‌های عربی و ترکیه‌ای از طرح جدید دونالد ترامپ برای مهندسی سیاسی خاورمیانه و ایجاد محور مشترک میان ترکیه و اسرائیل علیه ایران خبر داده‌اند. طبق گزارش روزنامه «الاخبار»، سفیر آمریکا در ترکیه و فرستاده ویژه واشنگتن در امور سوریه و لبنان، «توماس باراک»، مأمور اجرای این نقشه شده است؛ طرحی که به گفته منابع منطقه‌ای، بخشی از برنامه بزرگ‌تر آمریکا برای بازآرایی توازن قدرت از قفقاز تا مدیترانه است.
طرح آمریکا برای همکاری راهبردی ترکیه و اسرائیل علیه ایران چیست؟
به گزارش آناژورنال به نقل از «الاخبار»، توماس باراک، در مواضع اخیر خود از ایجاد اتحاد راهبردی میان ترکیه و اسرائیل سخن گفته و مدعی شده است که «در آینده‌ای نزدیک شاهد همکاری دو کشور از دریای خزر تا مدیترانه خواهیم بود». او در اظهاراتی جنجالی، از ایده‌هایی نظیر بازگشت به نظام ملل عثمانی و ایجاد ساختارهای فدرالی در خاورمیانه دفاع کرده است؛ اظهاراتی که واکنش گسترده‌ای در محافل سیاسی ترکیه برانگیخت.
چرا تحلیلگران ترکیه‌ای از این طرح نگران‌اند؟
کارشناسان ترک این دیدگاه را تهدیدی بالقوه برای تمامیت ارضی ترکیه می‌دانند. با این حال، باراک به دلیل مواضعش در قبال سوریه و حمایت از ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه در ارتش رسمی، از نگاه دولت آنکارا چهره‌ای خصمانه تلقی نمی‌شود. او حامی تشکیل «یک دولت و یک ارتش در سوریه» است، موضوعی که خشم کردهای متحد آمریکا در شرق فرات را برانگیخته است.
نقش نشست منامه ۲۰۲۵ در افشای نقشه واشنگتن
در نشست اخیر گفت‌وگوی منامه ۲۰۲۵ در بحرین، باراک بار دیگر بر همکاری ترکیه و اسرائیل تأکید کرد. این سخنان در فضای سیاسی ترکیه بازتاب گسترده‌ای داشت، به‌ویژه در شرایطی که روابط واشنگتن و آنکارا بر پایه هماهنگی نزدیک اردوغان و ترامپ تعریف شده است. تحلیلگران ترکیه‌ای معتقدند هدف اصلی این سیاست، مهار نفوذ ایران در غرب آسیا و بازتعریف ائتلاف‌های منطقه‌ای است.
اهداف منطقه‌ای آمریکا در قفقاز و مدیترانه
روزنامه «جمهوریت» چاپ استانبول نوشت: آمریکا با این طرح درصدد است نظام جدیدی در غرب آسیا ایجاد کند که محور آن همکاری ترکیه و رژیم صهیونیستی باشد.
طبق این گزارش، کشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان، سوریه، لبنان، اردن و کشورهای حوزه خلیج فارس نیز در این نقشه جایگاه ویژه‌ای دارند. واشنگتن می‌کوشد با خلع سلاح حزب‌الله و گروه‌های مقاومت در غزه، و گسترش همکاری اسرائیل با آذربایجان، حلقه محاصره ایران را تکمیل کند.
مأموریت باراک از سوی ترامپ چیست؟
روزنامه «آیدینلیک» ترکیه فاش کرده که دونالد ترامپ مأموریت اجرای این نقشه را به توماس باراک سپرده و مسئولیت پیگیری پرونده‌های قفقاز، سوریه و غزه را به ترکیه واگذار کرده است. در این چارچوب، گفت‌وگوهایی برای توافق دریایی میان لبنان و قبرس و نشست چهارجانبه میان مصر، ترکیه، یونان و لیبی نیز در جریان است؛ اقدامی که بخشی از نقشه بزرگ آمریکا برای بازآرایی خاورمیانه توصیف می‌شود.
واکنش منطقه‌ای و پیامدهای احتمالی برای ایران
تحلیلگران منطقه‌ای بر این باورند که این طرح می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تنش‌های امنیتی در مرزهای شمالی و غربی ایران شود و احتمال تشدید رقابت ژئوپلیتیکی در مدیترانه شرقی و قفقاز جنوبی را بالا ببرد. در عین حال، برخی کارشناسان می‌گویند تجربه شکست‌خورده ائتلاف‌های پیشین آمریکا در منطقه، مانع تحقق کامل این پروژه خواهد شد.
سوالات متداول:
۱. چه کسی طرح جدید علیه ایران را مطرح کرده است؟
توماس باراک، سفیر آمریکا در ترکیه و فرستاده ویژه واشنگتن در امور سوریه و لبنان، از این طرح سخن گفته است.
۲. هدف اصلی طرح چیست؟
ایجاد محور راهبردی میان ترکیه و اسرائیل برای مهار نفوذ ایران در غرب آسیا و بازآرایی توازن قدرت در منطقه.
۳. نقش ترکیه در این نقشه چگونه تعریف شده است؟
ترکیه قرار است مسئولیت پرونده‌های قفقاز، سوریه و غزه را به نمایندگی از آمریکا دنبال کند.
۴. واکنش ترکیه به این طرح چه بوده است؟
تحلیلگران ترک این ایده را تهدیدی برای تمامیت ارضی کشورشان می‌دانند، اما دولت اردوغان هنوز موضع رسمی منفی اتخاذ نکرده است.
۵. پیامد احتمالی این طرح برای ایران چیست؟
افزایش فشارهای سیاسی و امنیتی در پیرامون ایران، به‌ویژه در قفقاز و شرق مدیترانه؛ اما کارشناسان احتمال موفقیت کامل طرح را پایین می‌دانند.
