تقاضا برای فلز روی که سال‌ها در سایه شهرت فولاد و آلومینیوم قرار داشت، اکنون با رشد صنایع نوین و نیاز فزاینده به مواد مقاوم، به سرعت افزایش یافته است. این فلز که از سنگ اسفالریت استخراج می‌شود، نقشی حیاتی در گالوانیزه‌کردن فولاد، آلیاژسازی، باتری‌سازی و صنایع شیمیایی و دارویی دارد و بسیاری آن را فلز آینده می‌دانند.
روی چه نقشی در صنایع جهان دارد؟
به گزارش آناژورنال فلز روی طی دهه‌های اخیر به‌عنوان ستون اصلی گالوانیزه‌کردن فولاد شناخته شده است؛ فرآیندی که با ایجاد یک لایه محافظ، از خوردگی و فرسایش جلوگیری می‌کند. این ویژگی باعث شده صنایع سازه‌ای، خودروسازی، حمل‌ونقل، انرژی و حتی زیرساخت‌های شهری، وابستگی شدیدی به این فلز پیدا کنند.
علاوه بر فولاد، روی در آلیاژهایی مانند برنج، در ساخت باتری‌های روی–هوا و روی–نیکل، در ترکیبات شیمیایی و دارویی و حتی کودهای کشاورزی کاربرد گسترده دارد؛ کاربردهایی که آن را به یک بازار استراتژیک و غیرقابل‌جایگزین تبدیل کرده است.
چرا بازار روی پرنوسان و استراتژیک است؟
کارشناسان معتقدند بازار روی یکی از پرتقاضاترین و در عین حال پرنوسان‌ترین بازارهای معدنی جهان است.
از یک سو، توسعه شهرنشینی، افزایش ساخت‌وساز و رشد تولیدات صنعتی تقاضا را بالا می‌برد؛ و از سوی دیگر، محدودیت‌های استخراج، کیفیت سنگ معدن و هزینه‌های تولید، عرضه را دچار چالش می‌کند.
افزایش نیاز جهانی به فولاد مقاوم و گسترش صنایع پاک (مثل باتری‌های نوین) از مهم‌ترین عواملی است که آینده این بازار را تعیین خواهد کرد.
آیا روی می‌تواند فلز اصلی عصر فناوری‌های پاک باشد؟
بسیاری از تحلیلگران می‌گویند نسل جدید باتری‌های کم‌خطر و سازگار با محیط‌زیست مانند باتری‌های روی–هوا می‌توانند جایگزین باتری‌های لیتیومی در برخی صنایع شوند.
ویژگی‌هایی مانند ایمنی بالا، هزینه کمتر، قابل‌بازیافت بودن و ظرفیت مناسب انرژی باعث شده تحقیقات در دانشگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ به سمت استفاده از روی متمایل شود.
این مسئله می‌تواند بازار این فلز را در دهه‌های آینده وارد مرحله‌ای جدید از رشد انفجاری کند.
چرا می‌گویند آینده در دستان روی است؟
گسترش توجه جهان به زیرساخت‌های بادوام، انرژی پاک، ایمنی صنعتی و کاهش هزینه‌های تعمیراتی، باعث شده روی نقش کلیدی در آینده‌سازی اقتصادی و صنعتی پیدا کند.
به‌ویژه در کشورهایی که با فرسایش زیرساخت‌هایی مانند پل‌ها، خطوط انتقال و سازه‌های فلزی روبه‌رو هستند، کاربرد روی به یک ضرورت تبدیل شده است.
تحلیل آینده‌نگر: چه چشم‌اندازی برای بازار روی پیش‌بینی می‌شود؟
- افزایش تقاضا در صنایع فولادی و ساختمانی به‌ویژه در اقتصادهای نوظهور
- گسترش استفاده در فناوری‌های انرژی نو و نسل جدید باتری‌ها
- رشد بازارهای کشاورزی و دارویی به دلیل نقش روی در کودها و مکمل‌ها
- تشدید رقابت بین تولیدکنندگان به‌ویژه چین، استرالیا و پرو
- احتمال کمبود عرضه جهانی در صورت کاهش سرمایه‌گذاری در معادن جدید
به نظر می‌رسد طی ۱۰ سال آینده، روی به یکی از سه فلز استراتژیک جهان در حوزه زیرساخت و انرژی پاک تبدیل شود.
پرسش‌های متداول
۱) مهم‌ترین کاربرد صنعتی روی چیست؟
بیشترین مصرف روی در گالوانیزه‌کردن فولاد است که باعث افزایش مقاومت سازه‌ها در برابر خوردگی می‌شود.
۲) آیا فلز روی برای تولید باتری مناسب است؟
بله. نسل جدید باتری‌های روی–هوا و روی–نیکل به‌دلیل ایمنی و سازگاری با محیط‌زیست در حال گسترش هستند.
۳) استخراج روی از چه سنگ معدنی انجام می‌شود؟
بیشترین روی جهان از سنگ اسفالریت به دست می‌آید.
۴) چرا بازار روی نوسان بالایی دارد؟
به دلیل افزایش سریع تقاضا و محدودیت در تولید و استخراج، این بازار یکی از پرنوسان‌ترین بازارهای معدنی است.
۵) جایگاه ایران در بازار روی چگونه است؟
ایران با دارا بودن معادن روی در استان‌های مرکزی و زنجان، از تولیدکنندگان مهم منطقه است، اما برای حضور بزرگ‌تر در بازار جهانی نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده‌تر است.
