به گزارش آناژورنال – تغییر گرایش جامعه از دینداری سنتی و مبتنی بر اخلاق و عدالت به طلسم، رمالی و جادو، یک حادثه سطحی نیست، بلکه نشانه‌ی دگرگونی عمیق در نوع دینداری و نسبت جامعه با نهاد دین است.
شکاف میان دین رسمی و زندگی روزمره
یکی از دلایل مهم این گرایش، شکاف میان دین رسمی و موضوعات زندگی واقعی مردم است.
وقتی مردم در مسائل خانوادگی، عدالت اجتماعی، مبارزه با فساد یا بحران‌های اقتصادی پاسخی ملموس از نهاد دین نمی‌گیرند، به سراغ خرافات و جادو می‌روند که وعده حل سریع مشکلات را می‌دهند.
طلسم بخت‌گشایی، دعا برای رزق و روزی و جادو برای رفع بیماری در نگاه بسیاری از مردم عملی‌تر از مباحث سنگین کلامی است و در عمل نیز دیده‌اند که مباحث دینی سنتی نتیجه‌ای ملموس برایشان نداشته است.
ضعف آموزش دینی
آموزش رسمی دینی در مدارس و رسانه‌ها بیشتر مبتنی بر کلیشه، حفظیات و معجزات بوده و به جوانان یاد نداده است که پرسشگری بخشی از ایمان است.
در نتیجه، دین نه به‌عنوان یک نظام عقلانی، بلکه به‌صورت مجموعه‌ای از احکام و شعارهای تکراری و غیرقابل تغییر تجربه می‌شود.
پیامدها
در بحران‌های روحی یا خانوادگی، مردم به جای رجوع به استدلال دینی و آموزه‌های عقلانی، به دنبال راه‌حل‌های ساده و فوری مانند طلسم و جادو می‌روند.
این روند نشان‌دهنده نیاز جدی به بازنگری در آموزش دینی و ارتباط نهادهای دینی با زندگی واقعی مردم است.
سوالات متداول:
چرا جامعه به خرافات و جادو روی آورده است؟
شکاف میان دین رسمی و زندگی روزمره، آموزش دینی مبتنی بر حفظیات و ناکارآمدی پاسخ‌های نهاد دین موجب گرایش به خرافات شده است.
طلسم و دعا چه جایگاهی در این روند دارند؟
طلسم بخت‌گشایی، دعا برای رزق و روزی و جادو برای رفع بیماری راه‌حل‌های عملی و فوری برای مردم محسوب می‌شوند و به‌عنوان جایگزینی برای آموزش دینی ناکارآمد عمل می‌کنند.
ضعف آموزش دینی چه تأثیری دارد؟
عدم آموزش پرسشگری و ارائه دین به‌عنوان یک نظام عقلانی باعث می‌شود مردم در مواجهه با مشکلات واقعی، به جای رجوع به دین، به دنبال خرافات باشند.
راهکار مقابله با این روند چیست؟
بازنگری در آموزش دینی، تقویت ارتباط دین با زندگی روزمره و تبیین عقلانی آموزه‌ها می‌تواند جلوی رشد خرافه‌پرستی را بگیرد.
آیا این گرایش تنها مختص ایران است؟
گرچه متن به ایران اشاره دارد، اما شکاف میان دین و زندگی روزمره و گرایش به راه‌حل‌های سریع، در جوامع مختلف با دین رسمی نیز مشاهده شده است.
