در حالی که حدود ۳ میلیون نفر در مردادماه از یارانه نقدی حذف شدند، خبرها حاکی از آن است که روند حذف یارانه‌بگیران تا پایان امسال ادامه خواهد یافت.
معترضان خواستار شفافیت در نحوه محاسبه دهک‌بندی و وضعیت درآمدی خانوارها هستند.
به گزارش آناژورنال، در مردادماه، حدود ۳ میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی حذف شدند؛ موضوعی که به گفته برخی تحلیل‌گران می‌تواند آغاز یک سونامی حذف یارانه‌ها در کشور باشد.
تصمیم دولت چه بوده است؟
- احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از اجرای قانون بودجه امسال برای حذف سه دهک بالای درآمدی خبر داده است.
- همچنین، حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، اعلام کرده که تا پایان سال ۱۸ میلیون نفر دیگر نیز از فهرست یارانه‌بگیران حذف خواهند شد.
معیار حذف یارانه چیست؟
پیامک‌های ارسالی به خانوارهای حذف‌شده حاکی است که در صورت برآورد درآمد سرانه ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان پس از کسر هزینه اجاره مسکن، یارانه قطع می‌شود.
این ابهامات باعث نارضایتی‌های گسترده‌ای شده است چرا که معیارهایی مانند هزینه اجاره مسکن، نحوه محاسبه درآمدهای منقول و غیرمنقول و شاخص رفاه به صورت واضح قابل ارائه نیستند.
نمونه‌های اعتراض
- زهرا، که پیش‌تر از لیست دریافت یارانه حذف شده بود اما بعدها مشمول کالابرگ گردید، این وضعیت را نشان‌دهنده آشفتگی سیستم پرداخت یارانه دانسته است.
- موسی نیز اینگونه شکو کرد: «رئیسم خانه‌های میلیاردی دارد اما یارانه‌اش قطع نشد؛ در حالی که حقوق من کمتر است، چون خودرویم مشخص است، یارانه‌ام قطع شد.»
نقد اقتصاددانان
کارشناسان حوزه اقتصاد به این سیستم اعتراض دارند و موارد زیر را نقاط ضعف اصلی می‌دانند:
- افزایش تورم به‌واسطه توزیع نادرست منابع،
- امکان فساد و رانت‌خواری در دهک‌بندی،
- عدم هدایت درآمدها به سمت تولید.
خواسته معترضان چیست؟
تعدادی از فعالان مدنی، اقتصادی و حقوقی، خواستار شفاف‌سازی نحوه محاسبه دهک‌بندی، انتشار جزئیات روش محاسبه درآمد سرانه، امکان اعتراض و بازنگری در سکوت سیستم فعلی هستند.
چندان که تا اصلاح زیرساخت‌های مالیاتی و داده‌ای، از جمله ثبت دقیق اطلاعات درآمدی و قدرت خرید خانوارها صورت نگیرد، هیچ سازوکاری نمی‌تواند پرداخت یارانه را به‌طور عادلانه انجام دهد.
عدم اصلاح عدالت در پرداخت یارانه‌ها می‌تواند به‌جای پیامدهای اقتصادی، منجر به اعتراضات اجتماعی گسترده و برهم‌خوردن نظم اجتماعی شود.
سوالات متداول
سوال پاسخ مختصر چه کسانی از یارانه حذف شده‌اند؟
حدود ۳ میلیون نفر در مرداد، افراد با درآمد سرانه ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان پس از کسر اجاره مسکن.
چرا سیستم حذف یارانه غیرشفاف است؟
معیارهای محاسبه، مانند هزینه اجاره مسکن یا درآمد خانوار، به‌صورت دقیق ارائه نمی‌شوند.
چگونه می‌توان عدالت در پرداخت یارانه را تضمین کرد؟
با شفاف‌سازی محاسبات دهک‌بندی، اصلاح سیستم مالیاتی و ثبت دقیق درآمد خانوارها.
پیامد عدم اصلاح سیستم چیست؟
می‌تواند علاوه‌بر تبعات اقتصادی، زمینه‌ساز اعتراضات اجتماعی و بی‌اعتمادی عمومی باشد.
