به گزارش آناژورنال، یک جامعه‌شناس هشدار داد که تجرد قطعی جوانان دیگر صرفاً یک انتخاب فردی نیست و پیامدهای گسترده‌ای برای خانواده و جمعیت ایران به همراه دارد.
آمارها نشان می‌دهد روند کاهش ازدواج و افزایش تجرد قطعی به سطح هشداردهنده‌ای رسیده است.
آمارهای رسمی تجرد در ایران
براساس داده‌های معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان:
- ۱۴ درصد زنان و ۴ درصد مردان بالای ۴۵ سال هرگز ازدواج نکرده‌اند.
- در جمعیت زیر ۴۵ سال، حدود ۹.۵ میلیون مرد و ۷.۵ میلیون زن هنوز مجردند.
- نرخ ازدواج از ۴.۲۵ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳.۸۵ درصد در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته است.
نقش خانواده و تغییر ساختار اجتماعی
محمد زینالی، جامعه‌شناس، می‌گوید:
«خانواده در ایران همواره نهادی مقدس بوده، اما با شکل‌گیری جامعه شهری، خانواده هسته‌ای جایگزین خانواده گسترده شد و شبکه حمایتی سابق از بین رفت.
امروز نهادهای اجتماعی مانند دولت و سازمان‌ها مسئول حمایت هستند، اما این حمایت‌ها ناکافی است.»
فشار اقتصادی و تغییر سبک زندگی
زینالی معتقد است هزینه‌های سنگین زندگی شهری، از مسکن تا امکانات فرزندان، باعث می‌شود جوانان شروع زندگی مشترک را دشوار یا غیرممکن بدانند.
همچنین، تغییر سبک زندگی و پرستیژ اجتماعی بر ازدواج اثر گذاشته است: «امروزه داشتن خودرو یا جایگاه اجتماعی مناسب، از ملزومات ازدواج به حساب می‌آید و این مسائل رابطه پایدار را پیچیده می‌کند.»
غفلت از توسعه فرهنگی
به گفته زینالی، توسعه در ایران عمدتاً اقتصادی دیده شده و توسعه فرهنگی و اجتماعی کمتر جدی گرفته شده است.
این وضعیت منجر به نسلی شده که مهارت کافی برای برقراری روابط سالم و پایدار ندارد.
پیامدهای اجتماعی و جمعیتی تجرد قطعی
زینالی تأکید می‌کند:
«وقتی جوان نتواند به بلوغ اجتماعی و اقتصادی برسد، پیامد آن افزایش طلاق، طولانی شدن دوره جوانی و فاصله گرفتن از خانواده است.
تجرد قطعی صرفاً یک آمار نیست؛ شاخصی هشداردهنده برای آینده جمعیت ایران است.»
راهکارها
کارشناسان معتقدند سیاست‌گذاران باید علاوه بر حل مشکلات اقتصادی، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی و اجتماعی را در دستور کار قرار دهند تا نسل جوان:
- مهارت‌های زندگی خانوادگی را کسب کند
- امکان تشکیل خانواده و ادامه تداوم جمعیتی را داشته باشد
سوالات متداول
تجرد قطعی چیست و چه میزان در ایران مشاهده می‌شود؟
تجرد قطعی به عدم ازدواج در طول زندگی اطلاق می‌شود. آخرین آمار نشان می‌دهد ۱۴ درصد زنان و ۴ درصد مردان بالای ۴۵ سال هرگز ازدواج نکرده‌اند و حدود ۹.۵ میلیون مرد و ۷.۵ میلیون زن زیر ۴۵ سال نیز مجردند.
علت اصلی افزایش تجرد قطعی چیست؟
دلایل شامل فشار اقتصادی، تغییر سبک زندگی، نیاز به جایگاه اجتماعی و پرستیژ، ضعف شبکه‌های حمایتی خانواده و غفلت از توسعه فرهنگی و اجتماعی است.
پیامدهای اجتماعی تجرد قطعی چیست؟
این وضعیت موجب افزایش طلاق، طولانی شدن دوره جوانی و کاهش تداوم جمعیت و نقش خانواده در جامعه می‌شود.
چه اقداماتی برای کاهش تجرد قطعی توصیه شده است؟
سرمایه‌گذاری در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی برای توانمندسازی جوانان و فراهم کردن شرایط ازدواج پایدار ضروری است.
چرا خانواده هسته‌ای در شهرهای بزرگ نمی‌تواند جایگزین خانواده گسترده شود؟
خانواده هسته‌ای از شبکه حمایتی گسترده خانواده‌های سنتی برخوردار نیست و به حمایت ناکافی نهادهای اجتماعی وابسته است، که باعث افزایش مشکلات جوانان در تشکیل زندگی مشترک می‌شود.
