به گزارش آناژورنال، همزمان با راه‌اندازی سامانه «شهرزاد» توسط شهرداری تهران و آغاز ارائه خدمات تاکسی اینترنتی، جدالی حقوقی میان این نهاد و پلتفرم‌های خصوصی همچون اسنپ و تپسی شکل گرفته است.
کارشناسان حقوقی معتقدند نقش قانونی شهرداری نظارت بر حمل‌ونقل شهری است، نه رقابت مستقیم با بخش خصوصی.
آیا شهرداری تهران مجاز به راه‌اندازی تاکسی اینترنتی است؟
الهام حیدری، حقوق‌دان، در یادداشتی تحلیلی توضیح می‌دهد که بر اساس قوانین موجود، شهرداری‌ها نهاد عمومی غیردولتی محسوب می‌شوند و وظایف آن‌ها بیشتر جنبه نظارتی دارد. به گفته وی، قانون مدیریت خدمات کشوری و اصل ۴۴ قانون اساسی تأکید دارد که امور تصدی‌گری باید به بخش خصوصی واگذار شود و دولت و نهادهای عمومی صرفاً نقش تنظیم‌گر و ناظر داشته باشند.
واکنش‌ها به راه‌اندازی «شهرزاد»
- مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، «شهرزاد» را تنها تاکسی اینترنتی قانونی خوانده و فعالیت سایر پلتفرم‌ها را غیرقانونی دانسته است.
- در مقابل، اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی تأکید کرده شهرداری تهران هیچ مجوزی از این اتحادیه دریافت نکرده و فعالیت آن بدون مجوز قانونی نیست.
قوانین مرتبط با حمل‌ونقل شهری چه می‌گویند؟
مطابق آیین‌نامه توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت (مصوب ۱۳۸۷)، مدیریت حمل‌ونقل مسافر در شهر و حومه بر عهده شهرداری است. همچنین طبق بند ۳ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، تعیین کرایه وسایل نقلیه عمومی به شهرداری سپرده شده است.
بااین‌حال، مواد ۱۳ تا ۱۷ قانون مدیریت خدمات کشوری تصریح می‌کنند که اجرای مستقیم خدمات حمل‌ونقل باید به بخش خصوصی واگذار شود و شهرداری صرفاً در جایگاه ناظر باقی بماند.
آیا ورود شهرداری به رقابت با تاکسی‌های آنلاین مغایر اصل ۴۴ است؟
اصل ۴۴ قانون اساسی و آیین‌نامه‌های مرتبط، جدایی نقش ناظر از مجری را شرط اصلی رقابت سالم می‌دانند. به همین دلیل، اگر شهرداری هم نهاد صادرکننده مجوز و هم ارائه‌دهنده خدمت باشد، اختلال در رقابت رخ می‌دهد و احتمال فساد و سوءاستفاده از قدرت افزایش می‌یابد.
نتیجه‌گیری حقوقی
بررسی قوانین نشان می‌دهد:
- شهرداری‌ها اختیار نظارت، مدیریت و صدور مجوز را دارند.
- اما ورود مستقیم به بازار تاکسی اینترنتی با قوانین واگذاری امور به بخش خصوصی در تضاد است.
- بنابراین، پیشنهاد کارشناسان این است که شهرداری نقش مدیریتی و سیاست‌گذاری خود را تقویت کرده و اجرای خدمات را به بخش خصوصی بسپارد.
سوالات متداول
آیا سامانه تاکسی اینترنتی «شهرزاد» مجوز دارد؟
خیر. اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی اعلام کرده شهرداری تهران برای این سرویس هیچ مجوزی دریافت نکرده است.
قانون چه نقشی برای شهرداری در حمل‌ونقل شهری تعریف کرده است؟
قانون شهرداری‌ها و آیین‌نامه‌های مرتبط، نقش شهرداری را در مدیریت و نظارت بر حمل‌ونقل شهری تعریف کرده‌اند، نه اجرای مستقیم خدمات.
چرا ورود شهرداری به تاکسی‌های اینترنتی محل مناقشه است؟
زیرا شهرداری هم مرجع نظارتی و صدور مجوز است و هم وارد رقابت مستقیم شده؛ این وضعیت با اصل ۴۴ قانون اساسی در تضاد است.
آیا پلتفرم‌های خصوصی تاکسی آنلاین غیرقانونی هستند؟
خیر. این پلتفرم‌ها دارای مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی هستند و فعالیت آن‌ها قانونی محسوب می‌شود.
چه راهکاری برای حل تعارض وجود دارد؟
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند شهرداری نقش سیاست‌گذار و ناظر را ایفا کند و ارائه خدمات را به بخش خصوصی واگذار نماید.
