ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برای نخستین بار به‌صورت رسمی از فروش جنگنده‌های سوخو ۳۵ به ایران خبر داد؛ معامله‌ای که بنا بر گزارش منابع نظامی، بخشی از توافقات استراتژیک دو کشور برای تقویت همکاری‌های دفاعی و مقابله با فشارهای غرب محسوب می‌شود. این تصمیم می‌تواند نقطه‌عطفی در توازن قدرت هوایی خاورمیانه ایجاد کند.
پوتین چه گفت و این معامله در چه مرحله‌ای است؟
به گزارش آناژورنال رئیس‌جمهور روسیه روز سه‌شنبه در نشست خبری کرملین، ضمن اشاره به توسعه همکاری‌های نظامی با تهران، تأکید کرد که قرارداد فروش جنگنده‌های سوخو ۳۵ به ایران نهایی شده است.
بر اساس گزارش رسانه‌های روسی، ایران در قالب توافقی چندساله قرار است ۴۸ فروند جنگنده سوخو ۳۵ از روسیه خریداری کند. طبق برآورد منابع نزدیک به وزارت دفاع، ارزش این قرارداد حدود ۶٫۵ میلیارد دلار است و تحویل نخستین سری هواپیماها از سال ۲۰۲۶ آغاز خواهد شد.
چرا این قرارداد اهمیت راهبردی دارد؟
ایران در دهه‌های اخیر برای نوسازی ناوگان هوایی خود با محدودیت‌های گسترده ناشی از تحریم‌ها روبه‌رو بوده است. جنگنده‌های سوخو ۳۵ به‌دلیل رادار پیشرفته Irbis-E، قابلیت مانور فوق‌العاده و توان حمل تسلیحات مدرن، می‌توانند یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزات رزمی ایران در سه دهه اخیر باشند.
کارشناسان نظامی معتقدند ورود این هواپیماها می‌تواند توان بازدارندگی ایران را در خلیج فارس و مرزهای شمالی افزایش دهد.
تحریم‌ها چه تأثیری بر اجرای قرارداد دارند؟
با وجود تأیید رسمی مسکو، تحریم‌های ثانویه آمریکا ممکن است روند انتقال قطعات و آموزش خلبانان ایرانی را با تأخیر مواجه کند.
تحلیلگران بین‌المللی از جمله در Middle East Eye و Reuters یادآور شده‌اند که روسیه احتمالاً برای دور زدن تحریم‌ها از شبکه‌ی موسوم به «ناوگان سایه» و روش‌های انتقال غیرمستقیم استفاده خواهد کرد.
همچنین، پرداخت‌ها احتمالاً با یوان چین یا روبل روسیه انجام می‌شود تا از سامانه مالی دلاری دور بماند.
ایران چه واکنشی نشان داده است؟
پیش از این، مقامات نظامی ایران از جمله فرمانده نیروی هوایی ارتش، خبر خرید سوخو ۳۵ را «قطعی» دانسته و اعلام کرده بودند که این جنگنده‌ها پس از آموزش خلبانان در روسیه، وارد ناوگان خواهند شد.
به گفته کارشناسان، این هواپیماها ممکن است ابتدا در پایگاه هوایی تبریز یا اصفهان مستقر شوند.
پیامدهای منطقه‌ای این اقدام چیست؟
ورود سوخو ۳۵ به ایران می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر توازن هوایی منطقه داشته باشد:
- افزایش فاصله ایران با رقبای منطقه‌ای در توان رزمی
- حساسیت اسرائیل و کشورهای عرب خلیج فارس نسبت به برتری هوایی احتمالی تهران
- گسترش همکاری‌های اطلاعاتی و فنی بین مسکو و تهران
تحلیلگران غربی هشدار داده‌اند که این همکاری، روسیه را در جایگاه تأمین‌کننده‌ی اصلی تسلیحات ایران تثبیت می‌کند و ممکن است باعث نگرانی در واشینگتن شود.
تحلیل آینده؛ ایران در مسیر ارتقای نیروی هوایی؟
با توجه به روند کنونی، ایران در حال ایجاد مدرن‌ترین ناوگان هوایی پس از انقلاب است. اگر تحویل سوخو ۳۵ها طبق برنامه انجام شود، طی دو تا سه سال آینده، نیروی هوایی کشور شاهد جهشی کم‌سابقه در توان عملیاتی خواهد بود.
سؤالات متداول:
۱. ایران چند فروند سوخو ۳۵ خریداری کرده است؟
بر اساس گزارش‌های غیررسمی، حدود ۴۸ فروند جنگنده در قالب قرارداد ۶٫۵ میلیارد دلاری خریداری شده است.
۲. تحویل جنگنده‌ها از چه زمانی آغاز می‌شود؟
طبق اعلام منابع روسی، تحویل از سال ۲۰۲۶ آغاز و تا ۲۰۲۸ تکمیل می‌شود.
۳. آیا تحریم‌ها می‌توانند مانع اجرای قرارداد شوند؟
بله، اما روسیه و ایران روش‌های مالی و لجستیکی جایگزین را در نظر گرفته‌اند.
۴. ورود سوخو ۳۵ چه تغییری در قدرت هوایی ایران ایجاد می‌کند؟
این جنگنده‌ها می‌توانند شکاف تکنولوژیک ایران را در مقایسه با کشورهای منطقه تا حد زیادی کاهش دهند.
۵. آیا واکنش بین‌المللی به این اقدام اعلام شده است؟
تا لحظه تنظیم این خبر، آمریکا و اتحادیه اروپا واکنش رسمی نشان نداده‌اند، اما منابع غربی از «نگرانی امنیتی در خاورمیانه» سخن گفته‌اند.
