در حالی‌که ساخت و تحویل واحدهای طرح نهضت ملی مسکن در نقاط مختلف کشور ادامه دارد، یکی از استان‌ها با تمرکز بر تکمیل خدمات جانبی و زیرساخت‌های شهری، به‌عنوان استان پیشتاز این طرح معرفی شده است.
به گزارش آناژورنال کارشناسان تأکید دارند که خانه‌دار شدن واقعی تنها با ساخت واحد ممکن نیست، بلکه ایجاد محیطی امن، مجهز و انسانی شرط اصلی موفقیت این طرح ملی است.
کدام استان در اجرای نهضت ملی پیشتاز شد؟
براساس گزارش‌های وزارت راه و شهرسازی، در میان استان‌های کشور، استانی که علاوه بر ساخت واحدها، توسعه فضاهای خدماتی و زیربنایی را در اولویت قرار داده است، به‌عنوان الگوی ملی معرفی شده است. این استان توانسته با هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، پروژه‌های مسکن را همراه با احداث مدارس، فضاهای سبز، درمانگاه‌ها و مسیرهای حمل‌ونقل عمومی پیش ببرد.
مسئولان این استان اعلام کرده‌اند که هدف آن‌ها خانه‌دار کردن مردم با حفظ کیفیت زندگی شهری است؛ به‌گونه‌ای که واحدهای تحویلی، صرفاً سرپناه نباشند بلکه بستر یک زندگی پایدار و باکیفیت فراهم کنند.
چرا خدمات جانبی در طرح نهضت ملی حیاتی است؟
کارشناسان شهری معتقدند که ساخت مسکن بدون زیرساخت‌های جانبی، تنها نیمی از مسیر توسعه شهری است. نبود فضاهای آموزشی، درمانی و فرهنگی در محله‌های جدید، ساکنان را با مشکلات متعددی مانند جابه‌جایی‌های طولانی، ترافیک، کمبود خدمات اجتماعی و افت کیفیت زندگی روبه‌رو می‌کند.
به گفته یکی از مدیران کل راه و شهرسازی، در بسیاری از پروژه‌ها افزودن فضاهای سبز، فروشگاه‌ها، مسیرهای پیاده‌روی و ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان بخشی از طرح اصلی در حال اجراست تا از تکرار تجربه‌های نیمه‌کاره گذشته جلوگیری شود.
خانه بدون دغدغه یعنی چه؟
مفهوم «خانه بدون دغدغه» در سیاست‌های جدید وزارت راه و شهرسازی به معنی زندگی پایدار در کنار خدمات شهری کامل است. یعنی شهروندی که به واحد نهضت ملی منتقل می‌شود، باید در نزدیکی خانه خود به مدرسه، درمانگاه، بازار و فضای سبز دسترسی داشته باشد.
در این رویکرد، توجه به زیست‌پذیری و حس تعلق اجتماعی در اولویت قرار دارد. پارک‌ها و مراکز فرهنگی در محله‌های جدید، به تعامل میان ساکنان کمک کرده و به گفته روان‌شناسان شهری، در کاهش استرس و مشکلات اجتماعی شهرهای بزرگ مؤثر است.
زیرساخت‌ها چگونه باید تکمیل شوند؟
اجرای همزمان زیرساخت‌های آب، برق، گاز و راه‌های دسترسی از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های بهره‌برداری از پروژه‌های مسکن ملی است. در بسیاری از استان‌ها، عدم هماهنگی میان دستگاه‌ها باعث تأخیر در تحویل واقعی واحدها شده است.
اما استان پیشتاز توانسته با برنامه‌ریزی مشترک میان وزارت نیرو، شهرداری و راه و شهرسازی، مسیرهای دسترسی و تأمین انرژی را پیش از اسکان نهایی تکمیل کند. به این ترتیب، ساکنان از روز نخست خانه‌ای آماده با زیرساخت کامل تحویل می‌گیرند.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این رویکرد چیست؟
تحلیل‌گران اقتصادی می‌گویند توجه به خدمات جانبی در نهضت ملی، علاوه بر ارتقای کیفیت زندگی، به تثبیت جمعیت در شهرهای جدید و جلوگیری از مهاجرت معکوس کمک می‌کند. از سوی دیگر، ایجاد مراکز خدماتی جدید، موجب اشتغال‌زایی پایدار در حوزه‌های آموزشی، بهداشتی و خدمات شهری می‌شود.
به گفته کارشناسان، اگر این الگو در دیگر استان‌ها نیز اجرا شود، طرح نهضت ملی از یک پروژه ساخت‌وساز به جنبشی اجتماعی برای ارتقای زیست شهری ایرانیان تبدیل خواهد شد.
پرسش‌های متداول:
۱. هدف اصلی طرح نهضت ملی مسکن چیست؟
هدف این طرح، تأمین مسکن برای اقشار مختلف جامعه و ایجاد بستر زیست پایدار از طریق احداث واحدهای مجهز به خدمات شهری است.
۲. چرا خدمات جانبی در پروژه‌های مسکن ملی اهمیت دارد؟
زیرا بدون امکاناتی مانند مدرسه، درمانگاه و مسیر حمل‌ونقل عمومی، ساکنان نمی‌توانند زندگی باکیفیت و پایدار داشته باشند.
۳. کدام استان پیشتاز اجرای این طرح است؟
بر اساس گزارش وزارت راه و شهرسازی، استانی که توانسته همزمان زیرساخت‌ها و واحدها را تکمیل کند، به‌عنوان الگوی ملی معرفی شده است (نام استان هنوز به‌صورت رسمی اعلام نشده).
۴. چگونه خدمات جانبی به کاهش مشکلات اجتماعی کمک می‌کند؟
فضاهای عمومی، پارک‌ها و مراکز فرهنگی باعث تعامل اجتماعی و کاهش انزوای روانی در شهرهای جدید می‌شوند.
۵. چه اقداماتی برای تکمیل زیرساخت‌های نهضت ملی لازم است؟
هماهنگی بین وزارتخانه‌ها، اختصاص بودجه عمرانی برای خدمات جانبی، و برنامه‌ریزی یکپارچه شهری از مهم‌ترین الزامات موفقیت طرح است.
