گزارش تازه‌ای از گفت‌وگو با غلامعلی رجایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، نشان می‌دهد که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، مجوز برقراری مذاکرات مستقیم با آمریکا را از رهبر انقلاب دریافت کرده است. این خبر در شرایطی مطرح می‌شود که پس از آتش‌بس غزه، نگاه‌ها بار دیگر به مسیر روابط تهران و واشنگتن دوخته شده است.
آیا پزشکیان مجوز مذاکره مستقیم با آمریکا را گرفته است؟
به گزارش آناژورنال، غلامعلی رجایی در گفت‌وگویی تحلیلی با اشاره به تحولات منطقه و بن‌بست‌های دیپلماتیک گفت:
«به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور مجوز مذاکرات مستقیم را از رهبری گرفته و اگرچه دیر اما بالاخره به این واقع‌بینی تن داده‌ایم. احتمالاً گفت‌وگوهای آینده میان ایران و آمریکا رودررو خواهد بود.»
او تأکید کرد که تیم دیپلماتیک دولت چهاردهم با رویکردی متفاوت نسبت به دولت‌های پیشین وارد میدان شده و شرایط منطقه‌ای نیز پس از جنگ ۱۲ روزه تغییر کرده است.
چرا مذاکرات ایران و آمریکا دوباره اهمیت یافته است؟
به گفته رجایی، عمق اختلافات میان تهران و واشنگتن در حوزه موشکی و مسائل منطقه‌ای، مانع اصلی دستیابی به توافق است. او یادآور شد:
«آمریکا مدت‌هاست روی موضوعات منطقه‌ای و موشکی تمرکز دارد و بعید است به‌راحتی از مواضع خود عقب‌نشینی کند.»
وی با اشاره به تحولات اخیر در غزه افزود که «پس از صلح حماس، محور مقاومت تضعیف شده و تنها یمن در صحنه باقی مانده است»، و این موضوع باعث شده آمریکا نگاه تازه‌ای به موازنه قدرت در منطقه داشته باشد.
آیا جنگ یا مذاکره، گزینه پیش‌روی تهران و واشنگتن است؟
رجایی تصریح کرد: «در لزوم مذاکره تردیدی نیست. هیچ‌کدام از دو کشور از جنگ سودی نخواهند برد. آمریکا با وجود پایگاه‌های نظامی فراوان در منطقه، از حمله گسترده به ایران پرهیز کرده و ایران نیز تمایلی به رویارویی مستقیم ندارد.»
او تأکید کرد که نقش میانجی‌ها ازجمله عربستان سعودی می‌تواند در ازسرگیری گفت‌وگوها پررنگ شود و در صورت حیات مرحوم هاشمی رفسنجانی، «از ظرفیت عربستان برای صلح منطقه‌ای استفاده می‌شد.»
واکنش‌ها به احتمال مذاکره مستقیم چیست؟
در فضای سیاسی ایران، موضوع مذاکره مستقیم با آمریکا همواره با واکنش‌های دوگانه روبه‌رو بوده است. برخی جریان‌های اصلاح‌طلب آن را راهکاری واقع‌گرایانه برای کاهش فشارهای اقتصادی می‌دانند، در حالی که طیف‌های اصولگرا نسبت به «تسلیم در برابر خواسته‌های واشنگتن» هشدار داده‌اند.
رجایی با رد این دیدگاه گفت: «ایران در برابر خواسته‌های آمریکا تسلیم نخواهد شد. جنگ ۱۲ روزه نشان داد ایران حتی در سخت‌ترین شرایط از مواضع خود عقب‌نشینی نمی‌کند.»
تحلیل آینده: آیا مذاکرات مستقیم ممکن است؟
کارشناسان معتقدند اگرچه زمینه سیاسی برای گفت‌وگوهای مستقیم فراهم شده، اما زمان و چارچوب آن هنوز در هاله‌ای از ابهام است. رجایی تأکید دارد که «دیپلمات‌های آمریکایی می‌دانند ایران کشور کوچکی نیست و تجربه عراق و لیبی را پیش‌روی خود دارد.»
به گفته او، جمهوری اسلامی به هیچ وجه اجازه نخواهد داد که پرونده مذاکرات به ابزار تبلیغاتی برای ترامپ تبدیل شود.
سوالات متداول:
۱. آیا خبر مجوز مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا تأیید رسمی شده است؟
خیر، هنوز هیچ مقام رسمی در دولت یا دفتر رهبری این خبر را تأیید نکرده است و تنها در قالب تحلیل سیاسی مطرح شده است.
۲. چه عواملی باعث شد موضوع مذاکره دوباره مطرح شود؟
پایان جنگ غزه، تغییر رویکرد دولت چهاردهم و فشارهای اقتصادی از جمله عوامل مؤثر در بازگشت این بحث به سطح رسانه‌هاست.
۳. نقش عربستان در مذاکرات احتمالی چیست؟
به گفته رجایی، عربستان می‌تواند به عنوان میانجی بی‌طرف میزبان گفت‌وگوهای تهران و واشنگتن باشد.
۴. آیا مذاکرات مستقیم به معنای عقب‌نشینی ایران از مواضع خود است؟
خیر، ایران همواره اعلام کرده گفت‌وگو را به معنای تسلیم نمی‌داند و بر حفظ اصول سیاست خارجی خود تأکید دارد.
۵. آیا احتمال دیدار رودررو میان مذاکره‌کنندگان ایران و آمریکا وجود دارد؟
با توجه به اظهارات اخیر، این احتمال وجود دارد که دور بعدی گفت‌وگوها به‌صورت مستقیم و رودررو برگزار شود، هرچند زمان آن هنوز مشخص نیست.
