نرخ بهره بانکی پایین‌تر از نرخ تورم/ ۴۰ درصد ارز صادراتی به بازار آزاد می‌رود

به گزارش آناژورنال، غلامرضا مصباحی‌مقدم، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی، با اشاره به منفی بودن نرخ بهره واقعی در مقایسه با تورم و مشکلات اجرایی قانون پیمان‌سپاری ارزی، گفت که این شرایط باعث شده دسترسی بنگاه‌های تولیدی به ارز وارداتی با مشکل جدی مواجه شود.

نرخ بهره و عملکرد نظام بانکی

• بخش عمده منابع بانک‌ها، به ویژه دو بانک قرض‌الحسنه، صرف تامین مالی خرد مردم می‌شود.
• بخش مهم‌تر نظام بانکی مبتنی بر حساب‌های سپرده سرمایه‌گذاری است که بر پایه بهره فعالیت می‌کند.
• طی ۴۲ سال گذشته، نرخ بهره پولی هم به سپرده‌گذاران داده می‌شود و هم از تسهیلات‌گیرندگان اخذ می‌شود، اما این نرخ در مقایسه با تورم تقریبا منفی است.
• مصباحی‌مقدم تأکید کرد: نرخ بهره یک متغیر برون‌زا است و بیرون از سیستم به نظام بانکی تحمیل می‌شود، در حالی که سود داخلی بانک‌ها باید جایگزین بهره شود تا تامین مالی بنگاه‌ها بهینه شود.

خلل در قانون پیمان‌سپاری ارزی

• صادرکنندگان ملزم به ارائه حداقل ۶۰ درصد از ارز صادراتی به بانک مرکزی هستند، اما حدود ۴۰ درصد از ارز به بازار آزاد و غیررسمی می‌رود.
• نتیجه این امر: کاهش دسترسی بنگاه‌های تولیدی به ارز مورد نیاز برای واردات و ایجاد صف‌های طولانی دریافت ارز.
• رئیس شورای فقهی بانک مرکزی افزود: اصلاح قوانین به گونه‌ای ضروری است که صادرکنندگان ۱۰۰ درصد ارز خود را به بانک مرکزی عرضه کنند تا فرآیند تامین ارز واردات با سرعت و اطمینان بیشتری انجام شود.

مسائل ارزی در کشور

• با وجود تراز بازرگانی مثبت و مازاد ۲۸ میلیارد دلاری ارز، نرخ ارز در بازار آزاد همچنان بی‌ثبات است.
• مصباحی‌مقدم تأکید کرد که مشکل اصلی، نحوه عرضه ارز توسط صادرکنندگان و خلل در اجرای قانون پیمان‌سپاری ارزی است.

سوالات متداول:

چرا دسترسی بنگاه‌ها به ارز وارداتی دشوار شده است؟
به دلیل خلل در اجرای قانون پیمان‌سپاری ارزی و عرضه بخشی از ارز صادراتی در بازار آزاد.

قانون پیمان‌سپاری ارزی چه می‌گوید؟
صادرکنندگان باید حداقل ۶۰ درصد از ارز صادراتی خود را به بانک مرکزی تحویل دهند.

چرا نرخ بهره واقعی منفی است؟
نرخ بهره در نظام بانکی کشور کمتر از تورم است و به سپرده‌گذاران داده می‌شود و از تسهیلات‌گیرندگان هم اخذ می‌شود، در حالی که اثر واقعی آن منفی است.

راهکار پیشنهادی برای حل مشکل ارز چیست؟
اصلاح قوانین به گونه‌ای که صادرکنندگان ۱۰۰ درصد ارز خود را به بانک مرکزی عرضه کنند تا تامین ارز واردات با سرعت و اطمینان بیشتری انجام شود.

چه بخشی از نظام بانکی به تامین مالی خرد مردم اختصاص دارد؟
بخش عمده منابع به ویژه در دو بانک قرض‌الحسنه به صورت قرض‌الحسنه برای تامین نیازهای خرد مردم ارائه می‌شود.