در شرایطی که نرخ بهره بین‌بانکی به سقف دالان یعنی ۲۴ درصد رسیده و بانک مرکزی نیمی از درخواست‌های بانک‌ها را بی‌پاسخ گذاشته است، نشانه‌های تضعیف سیاست پولی به‌وضوح در اقتصاد ایران دیده می‌شود.
به گزارش آناژورنال این روند باعث افزایش نرخ‌های بدون ریسک در بازار و فشار مضاعف بر بازار سرمایه شده است.
بازار پول چگونه از مسیر بورس جدا شد؟
طبق آخرین داده‌ها، میانگین بازده اوراق خزانه اسلامی (اخزا) به حدود ۳۵ درصد، بازده صندوق‌های درآمد ثابت به محدوده ۳۷ تا ۴۰ درصد و صندوق‌های تأمین مالی جمعی به حدود ۴۳ درصد رسیده است.
افزایش این نرخ‌ها عملاً باعث می‌شود سرمایه‌گذاران تمایل کمتری به ورود به بورس داشته باشند، چراکه سود بدون ریسک در بازار پول به مراتب جذاب‌تر از بازده احتمالی سهام شده است.
P/E بازار سهام در پایین‌ترین سطح دو سال اخیر
به‌دنبال افزایش نرخ‌های سود، نسبت قیمت به سود (P/E) بازار به زیر ۲.۵ واحد سقوط کرده است؛ سطحی که از دید کارشناسان به‌عنوان «مرز ارزندگی» شناخته می‌شود.
اما به‌رغم این سطح جذاب قیمتی، رکود در صنایع تولیدی و فشار نرخ بهره، مانع از بازگشت نقدینگی به بورس شده است.
کنترل مقداری بانک مرکزی؛ سیاستی انقباضی اما بی‌اثر
کارشناسان اقتصادی معتقدند کنترل مقداری شدید بانک مرکزی در بازار پول با هدف کاهش سرعت گردش نقدینگی، به نوعی انقباض غیراقتصادی منجر شده است.
این سیاست اگرچه در کوتاه‌مدت به کاهش تورم کمک می‌کند، اما در بلندمدت موجب کاهش سرمایه‌گذاری، تضعیف تولید و رکود بازار سرمایه خواهد شد.
تحلیل آینده | آیا تضاد بازار پول و سرمایه ادامه دارد؟
با ادامه روند فعلی و نبود تغییر در سیاست‌های پولی، پیش‌بینی می‌شود شکاف میان بازار پول و سرمایه در ماه‌های آینده بیشتر شود.
در این میان، کاهش قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها، رشد نرخ سود واقعی و افت انگیزه‌های تولیدی از پیامدهای محتمل این سیاست‌هاست.
به گفته تحلیلگران، تا زمانی که نرخ بهره بالا و کنترل مقداری در جریان است، انتعاش مثبت به بورس بازنخواهد گشت.
پرسش‌های متداول:
۱. چرا بازار پول و بازار سرمایه در مسیر مخالف حرکت می‌کنند؟
افزایش نرخ بهره و بازده بدون ریسک باعث می‌شود سرمایه‌گذاران ترجیح دهند سرمایه خود را از بورس خارج کرده و در بازار پول پارک کنند.
۲. نرخ بهره بین‌بانکی در حال حاضر چقدر است؟
نرخ بهره بین‌بانکی در سقف دالان تعیین‌شده یعنی ۲۴ درصد قرار دارد.
۳. بازده صندوق‌های درآمد ثابت و اخزا به چه سطحی رسیده است؟
میانگین بازده اخزا حدود ۳۵ درصد و صندوق‌های درآمد ثابت بین ۳۷ تا ۴۰ درصد است.
۴. تأثیر سیاست کنترل مقداری بانک مرکزی بر بازار چیست؟
این سیاست باعث کاهش سرعت گردش پول و انقباض اعتباری شده که در نهایت فشار رکودی بر بورس و تولید وارد می‌کند.
۵. چشم‌انداز بازار سرمایه با ادامه این سیاست‌ها چیست؟
تحلیلگران معتقدند تا زمانی که نرخ بهره بالا باقی بماند، جذب نقدینگی در بورس دشوار و روند رکودی بازار سرمایه ادامه‌دار خواهد بود.
