در پی انتشار گسترده خبر «مجاز شدن محمدرضا شایع»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد هیچ مجوزی برای این خواننده یا دیگر رپرها صادر نشده است. این شایعه در حالی مطرح شد که موضوع مجوز موسیقی رپ در ایران و قانونی شدن کنسرت‌های رپ همچنان در مرحله بررسی است.
آیا محمدرضا شایع مجوز رسمی گرفته است؟
به گزارش آناژورنال خبرهایی در شبکه‌های اجتماعی و برخی سایت‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه محمدرضا شایع نخستین رپر ایرانی است که مجوز برگزاری کنسرت رسمی را دریافت کرده است.
اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌صورت رسمی این ادعا را تکذیب کرد و اعلام نمود تاکنون هیچ مجوزی برای اجرا یا فعالیت رسمی موسیقی رپ صادر نشده است.
جزئیات ماجرا و منبع شایعه از کجا بود؟
منشأ این خبر، صفحه‌های هواداری و چند پایگاه خبری غیررسمی بودند که به استناد تصاویری از تمرین گروه موسیقی شایع، خبر «اخذ مجوز» را منتشر کردند.
اما در پاسخ به این ادعا، روابط‌عمومی دفتر موسیقی وزارت ارشاد تصریح کرد:
«برای هیچ خواننده‌ای در ژانر رپ، از جمله محمدرضا شایع، مجوز رسمی صادر نشده است و اخبار منتشرشده در این باره صحت ندارد.»
وضعیت صدور مجوز برای موسیقی رپ در ایران چگونه است؟
موسیقی رپ در ایران از سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۸۰ تاکنون به‌طور رسمی در فهرست ژانرهای مجاز قرار نگرفته است. با این حال، در سال‌های اخیر وزارت ارشاد در حال بررسی طرحی برای نظارت و ساماندهی موسیقی رپ است.
بر اساس اظهارات کارشناسان حوزه موسیقی، احتمال صدور مجوز برای هنرمندان این سبک در آینده وجود دارد، اما تاکنون هیچ مورد تأییدشده‌ای اعلام نشده است.
تحلیل کارشناسان موسیقی درباره آینده رپ مجاز
کارشناسان معتقدند که موج توجه عمومی به خبر شایع نشان می‌دهد جامعه موسیقی ایران برای قانونی‌شدن رپ آماده‌تر از قبل است.
از سوی دیگر، چالش‌های محتوایی، واژگانی و فرهنگی همچنان مانع اصلی در مسیر دریافت مجوز رسمی محسوب می‌شود.
یک تهیه‌کننده موسیقی در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت:
«اگر وزارت ارشاد بتواند چارچوبی شفاف برای بررسی اشعار و اجراهای رپ ارائه دهد، بسیاری از رپرها حاضر به فعالیت قانونی خواهند شد.»
تاریخچه تلاش برای قانونی شدن موسیقی رپ در ایران
- نخستین درخواست رسمی برای مجوز موسیقی رپ در سال ۱۳۸۷ ارائه شد اما رد گردید.
- در دهه ۱۳۹۰ چندین خواننده از جمله «هیچکس» و «رضا پیشرو» تلاش‌هایی برای برگزاری کنسرت رسمی انجام دادند که به نتیجه نرسید.
- در سال ۱۴۰۲ دفتر موسیقی از بررسی دوباره ساختار صدور مجوز برای ژانرهای جدید از جمله رپ خبر داد.
راهنمای عملی برای هنرمندان رپ
- دریافت مجوز کنسرت نیازمند ثبت درخواست رسمی در سامانه دفتر موسیقی است.
- متقاضی باید متن ترانه‌ها و نمونه صوتی آثار خود را برای بررسی محتوایی ارائه دهد.
- در صورت تأیید شورای شعر و موسیقی، مجوز اجرا در سالن‌های دارای مجوز صادر خواهد شد.
- تاکنون هیچ خواننده رپ در این فرایند تأیید نهایی نشده است.
چشم‌انداز آینده موسیقی رپ در ایران
تغییر نگرش عمومی و رشد بازار موسیقی دیجیتال، احتمالاً مسیر جدیدی برای قانونی شدن تدریجی موسیقی رپ فراهم خواهد کرد.
در صورت تعیین چارچوب محتوایی مشخص، این سبک می‌تواند به‌صورت رسمی در جشنواره‌ها و کنسرت‌ها حضور یابد و به بخشی از جریان اصلی موسیقی کشور تبدیل شود.
پرسش‌های متداول:
خیر، وزارت ارشاد اعلام کرده هیچ مجوزی برای شایع یا دیگر رپرها صادر نشده است.
به‌دلیل ماهیت انتقادی و واژگان صریح در ترانه‌ها که نیازمند بررسی دقیق محتوایی است.
هنوز مشخص نیست؛ هیچ هنرمندی تاکنون موفق به دریافت مجوز کامل نشده است.
