به گزارش آناژورنال، در بحبوحه تحولات اخیر، اسناد دفاعی روسیه که اوایل اکتبر توسط یک گروه هکری موسوم به «آینه سیاه» منتشر شد، از ثبت سفارش ایران برای خرید ۴۸ فروند سوخو-۳۵ به ارزش تقریبی ۵ تا ۶ میلیارد یورو (۵.۸ تا ۶.۹۶ میلیارد دلار) خبر میدهد.
این افشاگری، گزارش سال ۲۰۲۳ سعید عظیمی، روزنامهنگار ایرانی، را تأیید میکند که پیشتر اعلام کرده بود ایران تا سال ۲۰۲۱ پرداخت کامل خرید حدود ۵۰ فروند فلانکر را انجام داده است.
آیا سوخو-۳۵ موازنه هوایی را تغییر میدهد؟
تحلیلگران نظامی بر این باورند که تکمیل خرید سوخو-۳۵، اگرچه توان عملیاتی نیروی هوایی ایران را بهبود میبخشد، اما بهتنهایی نمیتواند برتری هوایی تعیینکنندهای در برابر رقبا ایجاد کند. با این حال، این جنگندهها حداقل توان لازم را فراهم میکنند تا نیروی هوایی ایران بهطور کامل از رده خارج نشود و شکاف تسلیحاتی آن با همسایگان بیش از این افزایش نیابد.
همسایگان ایران؛ رقابت فشرده در آسمان
وبگاه آمریکایی فوربس در تحلیلی، وضعیت نیروی هوایی ایران را با تحولات منطقه مقایسه کرده است:
جمهوری آذربایجان
باکو اخیراً جنگندههای جدید JF-17C خریداریشده از پاکستان را به نمایش گذاشت. این کشور ۴۰ فروند از این جنگندهها را سفارش داده که به رادار AESA و قابلیت شلیک موشکهای برد بلند PL-15E چین مجهز هستند.
ترکیه
در شمالغرب ایران، ترکیه قرارداد خرید ۴۴ فروند یوروفایتر تایفون را نهایی کرده و موشکهای دوربرد METEOR را نیز برای آنها تهیه خواهد کرد. آنکارا همزمان به دنبال خرید جنگنده نسل پنجم اف-۳۵ و توسعه جت بومی رادارگریز TF Kaan است.
عربستان سعودی
ریاض نیز بهدنبال دستیابی به اف-۳۵ است. گزارشها حاکی از تمایل عربستان برای خرید ۴۸ فروند از این جنگنده است؛ موضوعی که به ملاحظات امنیتی آمریکا و شرط عادیسازی روابط با اسرائیل گره خورده است.
قطر و امارات
قطر در دهه گذشته ناوگانی نزدیک به ۱۰۰ جنگنده نسل چهارونیم شامل رافائل، یوروفایتر و F-15QA تشکیل داده است. امارات نیز پس از تعلیق قرارداد اف-۳۵، ۸۰ فروند رافائل اف۴ سفارش داده که به موشکهای METEOR مجهز خواهند بود.
وضعیت نیروی هوایی ایران
پیشرفتهترین جنگندههای عملیاتی ایران همچنان اف-۱۴ تامکت هستند که در دهه ۱۹۷۰ خریداری شدند. ایران ۷۹ فروند اف-۱۴ دریافت کرد و هنوز تعدادی از آنها عملیاتیاند. این جنگندهها با رادار AWG-9 و موشک فینیکس، پیشگام نبرد فراتر از دید بصری بودند و ایران نمونه بومی آن را با نام «فکور-۹۰» تولید کرده است؛ با این حال، برد این موشکها به سطح PL-15E چین نمیرسد.
پاکستان و چین؛ همکاری رو به گسترش
در شرق ایران، پاکستان بهطور گسترده روی قدرت هوایی سرمایهگذاری کرده است. این کشور علاوه بر JF-17، تعداد ۳۶ فروند چنگدو J-10C خریداری کرده که در درگیری اخیر با هند، به سرنگونی جنگنده رافائل هندی با موشک PL-15 منجر شد.
همچنین گزارشهایی وجود دارد که پاکستان ممکن است در آینده جنگنده نسل پنجم شنیانگ J-35 را نیز خریداری کند؛ هرچند تحویل آن احتمالاً به دهه ۲۰۳۰ موکول خواهد شد.
در مجموع، تسویه هزینه خرید ۴۸ فروند سوخو-۳۵ نشان میدهد ایران برای جلوگیری از فرسودگی کامل نیروی هوایی خود ناگزیر به این خرید بوده است. هرچند این جنگندهها موازنه منطقهای را بهطور اساسی تغییر نمیدهند، اما در شرایط رقابت فزاینده تسلیحاتی همسایگان، حداقل ابزار لازم برای حفظ توان بازدارندگی هوایی ایران محسوب میشوند.
پرسشهای متداول:
۱. آیا خرید سوخو-۳۵ موازنه قدرت هوایی منطقه را تغییر میدهد؟
خیر، اما از عقبماندگی بیشتر نیروی هوایی ایران جلوگیری میکند.
۲. تعداد جنگندههای خریداریشده چقدر است؟
۴۸ فروند سوخو-۳۵.
۳. ارزش تقریبی قرارداد چقدر است؟
بین ۵ تا ۶ میلیارد یورو.
۴. پیشرفتهترین جنگنده فعلی ایران چیست؟
اف-۱۴ تامکت، با وجود قدمت بالا.
۵. چرا این خرید برای ایران ضروری تلقی میشود؟
بهدلیل خریدهای گسترده جنگندههای مدرن توسط همسایگان و جلوگیری از فرسودگی کامل نیروی هوایی.
