شهر باستانی غندجان، واقع در منطقه سرمشهد کازرون در استان فارس، که یکی از بزرگ‌ترین و کهن‌ترین شهرهای دوره ساسانی محسوب می‌شود، بار دیگر شاهد حفاری‌های غیرمجاز توسط جویندگان گنج بوده است.
براساس گزارش‌های آناژورنال، در جریان یک پایش سطحی تازه، حدود ۴۰ گودال جدید در این منطقه شناسایی شده که گمان می‌رود همگی ناشی از اقدامات سودجویانه برای یافتن اشیای باستانی باشد.
شهر غندجان، به گفته پژوهشگران، در مسیر یکی از مهم‌ترین محورهای ارتباطی دوره ساسانی قرار داشته است.
این شهر از شرق به غرب، شهر گور فیروزآباد را به شهر باستانی بیشاپور کازرون متصل می‌کرده و از شمال به جنوب، در مجاورت مسیر شهر استخر تا محوطه های بندری و بازرگانی خلیج فارس از جمله سیراف قرار داشته است.
محسن عباسپور، کنشگر میراث فرهنگی، با اشاره به اهمیت جغرافیایی و تاریخی غندجان در گفتگو با ایسنا تأکید کرده است که این شهر می‌تواند به یکی از میدان‌های مهم کاوش علمی در ایران تبدیل شود.
ویرانی در سکوت؛ وقتی گنجینه ای در حاشیه می‌ماند
عباسپور با انتقاد از عدم حضور منظم و تخصصی تیم‌های باستان‌شناسی در این منطقه، گفت:
«شهر غندجان در تمام این سال‌ها نه تنها برنامه مشخصی برای کاوش نداشته، بلکه حتی اقدام پایه‌ای برای حفاظت فیزیکی نیز صورت نگرفته است.»
او با اشاره به وسعت ۹۵۴ هکتاری شهر، خاطرنشان کرد که تنها اقدام حفاظتی صورت‌گرفته، گشت‌زنی‌های پراکنده بوده و هیچ استقرار دائمی نیروهای حفاظتی یا برنامه مدون پژوهشی در آنجا وجود ندارد.
جزئیات حفاری های جدید؛ گودال هایی در سایه بی توجهی
این کنشگر میراث فرهنگی درباره وضعیت میدانی محوطه گفت:
«در بازدیدی که فروردین ۱۴۰۴ از منطقه داشتم، با گودال‌های تازه‌ای روبه‌رو شدم. در نزدیکی کوشک بهرام، دو گودال به عمق حدود یک و نیم متر ایجاد شده بود که اطراف آن را خُرده‌سفال‌های باستانی فرا گرفته بود.»
به نظر می‌رسد سودجویان در جست‌وجوی اشیای باارزش، بخش‌هایی از بافت تاریخی منطقه را به‌شدت آسیب زده‌اند.
در حالی‌که کارشناسان میراث فرهنگی از ظرفیت‌های بی‌نظیر شهر غندجان برای بازسازی تاریخ ایران سخن می‌گویند، تداوم حفاری‌های غیرمجاز، نبود برنامه حفاظتی، و غیبت باستان‌شناسان میدانی، این میراث ارزشمند را به‌سوی نابودی تدریجی سوق داده است.
فعالان حوزه میراث بار دیگر خواستار تدوین فوری برنامه حفاظتی، محصورسازی محدوده‌های حساس و آغاز کاوش‌های علمی با حمایت سازمان میراث فرهنگی کشور شده‌اند.
سوالات متداول:
شهر غندجان کجاست و چرا اهمیت دارد؟
در منطقه سرمشهد کازرون در استان فارس واقع شده و یکی از شهرهای مهم دوره ساسانی است که در گلوگاه ارتباطی میان شهرهای گور، بیشاپور و سیراف قرار داشته است.
آیا تاکنون کاوش باستان‌شناسی رسمی در غندجان انجام شده؟
خیر، این محوطه با وجود وسعت قابل توجه، تاکنون کاوش سیستماتیک یا برنامه‌ریزی‌شده نداشته است.
آیا سازمان میراث فرهنگی واکنشی به این حفاری‌های غیرمجاز داشته است؟
تاکنون واکنش رسمی از سوی میراث فرهنگی اعلام نشده، اما فعالان این حوزه خواستار ورود فوری نهادهای ذی‌ربط هستند.
