یک دیپلمات اروپایی تأکید کرد که فعال‌سازی مکانیسم ماشه به معنای پایان دیپلماسی نیست و سه کشور اروپایی همچنان در هفته‌های پیش رو آماده تعامل با ایران هستند، هرچند تهران با هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریم‌ها مخالفت قاطع دارد.
به گزارش آناژورنال، در ادامه تنش‌ها درباره فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» یا «سازوکار اسنپ‌بک» که امکان بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را فراهم می‌کند، یک دیپلمات اروپایی اعلام کرد: «فعال کردن این مکانیسم به معنای پایان دیپلماسی نیست و سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) همچنان آماده گفت‌وگو با ایران در هفته‌های منتهی به احتمال اجرایی شدن تحریم‌ها هستند.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که هیات دیپلماتیک ایران روز سه‌شنبه در ژنو با نمایندگان سه کشور اروپایی گفت‌وگوهایی درباره این موضوع داشتند.
کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، شامگاه چهارشنبه در واکنش به این نشست گفت: «اروپایی‌ها از نظر حقوقی در موقعیتی نیستند که بتوانند مکانیسم اسنپ‌بک را فعال کنند و هیچ مبنای قانونی برای چنین اقدامی وجود ندارد.»
وی افزود که ایران آمادگی ادامه تماس‌ها و تعامل دیپلماتیک را دارد اما هشدار داد اگر اروپایی‌ها مسیر تقابل را انتخاب کنند، جمهوری اسلامی واکنش لازم را نشان خواهد داد.
پیش‌تر، سه کشور اروپایی شروطی مانند ازسرگیری بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران، پاسخگویی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ازسرگیری دیپلماسی، از جمله با آمریکا، را برای تمدید مهلت فعال‌سازی مکانیسم ماشه مطرح کرده بودند.
این شروط بخش کلیدی مذاکرات در ژنو و نشست قبلی در استانبول بوده است.
از سوی دیگر، تهران بارها تاکید کرده که اروپا به دلیل عدم پایبندی به تعهدات برجام، فاقد مبنای حقوقی و اخلاقی برای فعال‌سازی این سازوکار است و در صورت بازگشت تحریم‌ها، پاسخ ایران «شدید» خواهد بود.
به گزارش آکسیوس، روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه ۳۰ روز طول می‌کشد و اروپایی‌ها قصد دارند این روند را پیش از آغاز ریاست روسیه بر شورای امنیت در اکتبر به پایان برسانند.
یک دیپلمات اروپایی دیگر به آکسیوس گفت که رهبران آلمان، فرانسه و بریتانیا معتقدند ایران سال‌هاست تعهدات خود را نقض کرده و گام مشخصی برای اصلاح وضعیت برنداشته است.
غریب‌آبادی نیز در بخشی دیگر از اظهارات خود تاکید کرد که اروپا هفت سال است به برجام عمل نکرده و حتی تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرده است. او افزود: «اگر اروپایی‌ها واقعاً به برجام پایبند بودند، باید گزارشی ارائه می‌دادند که نشان دهد چه اقداماتی انجام داده‌اند.»
در عین حال، یک منبع مطلع مدعی شد هیات ایرانی در نشست ژنو «هیچ دستاورد ملموس و دقیقی روی میز نداشت.»
سه منبع آگاه به آکسیوس نیز اعلام کردند که وزرای امور خارجه فرانسه، آلمان، بریتانیا و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به وزیر امور خارجه آمریکا گفته‌اند که «روز پنج‌شنبه مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال خواهند کرد.»
کاظم غریب‌آبادی با اشاره به ایده تمدید مهلت مطرح شده از سوی اروپایی‌ها گفت: «این موضوع باید در چارچوب شورای امنیت سازمان ملل بررسی شود.»
وی افزود که روسیه و چین موضع مشترکی در شورای امنیت دارند و ایران در صورت فعال شدن سازوکار ماشه، اقدامات متقابل و اخطارهای لازم را به شورا ارائه خواهد کرد.
معاون وزیر خارجه ایران همچنین هشدار داد که در صورت فعال شدن این مکانیسم، همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متوقف خواهد شد و ادامه تعامل معنایی نخواهد داشت.
در چنین شرایطی، اروپا نیز خود را از فرایند گفت‌وگو با ایران کنار خواهد کشید و مذاکرات صرفاً باید با اعضای شورای امنیت انجام شود.
سوالات متداول:
۱. مکانیسم ماشه چیست؟
مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک، سازوکاری است که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ پیش‌بینی شده و امکان بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فراهم می‌کند.
۲. موضع ایران درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه چیست؟
ایران فعال‌سازی این مکانیسم را فاقد مبنای حقوقی می‌داند و هشدار داده در صورت بازگشت تحریم‌ها، واکنش شدید نشان خواهد داد.
۳. اروپایی‌ها چه شروطی برای تمدید مهلت فعال‌سازی مطرح کرده‌اند؟
ازسرگیری بازرسی‌های آژانس، پاسخگویی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران و ازسرگیری دیپلماسی، از جمله با آمریکا.
۴. آیا فعال‌سازی مکانیسم ماشه به معنای پایان گفت‌وگو است؟
بر اساس گفته‌های یک دیپلمات اروپایی، فعال‌سازی این مکانیسم به معنای پایان دیپلماسی نیست و همچنان امکان گفت‌وگو وجود دارد.
۵. در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، همکاری ایران با آژانس چه وضعیتی خواهد داشت؟
ایران اعلام کرده که در این صورت همکاری با آژانس را متوقف خواهد کرد و گفت‌وگوهای بعدی فقط با اعضای شورای امنیت انجام خواهد شد.
