استفاده شهرداری تهران از تصاویر تولیدشده با هوش مصنوعی در کمپین «خیلی گُلی، به بستن ادامه بده» موجی از انتقادها را در میان کارشناسان و ناظران تبلیغات شهری برانگیخته است. منتقدان می‌گویند در شرایط بحرانی آب، بهره‌گیری از تصاویر غیرواقعی و مصنوعی نمی‌تواند پیام صرفه‌جویی را به درستی منتقل کند.
هدف کمپین «خیلی گُلی» چه بود؟
به گزارش آناژورنال سازمان زیباسازی شهرداری تهران با هدف فرهنگ‌سازی در زمینه مصرف بهینه آب، کمپینی با عنوان «خیلی گُلی، به بستن ادامه بده» راه‌اندازی کرده است. این طرح به ظاهر دعوتی به صرفه‌جویی در مصرف آب است، اما نوع انتخاب تصاویر و نحوه روایت پیام، واکنش منفی کارشناسان را به همراه داشته است.
چرا استفاده از هوش مصنوعی جنجال‌برانگیز شد؟
در تصاویر منتشرشده از این کمپین، مردی در حال شستن خودرو و زنی در حال شستن ظروف دیده می‌شوند؛ تصاویری که با هوش مصنوعی تولید شده‌اند و به باور منتقدان، به‌جای ترویج صرفه‌جویی، دقیقاً خلاف آن را القا می‌کنند.
منتقدان تأکید می‌کنند که استفاده از هوش مصنوعی بدون درک فرهنگی و موقعیت اجتماعی، می‌تواند پیام را از مسیر اصلی منحرف کند و حس بیگانگی در مخاطب ایجاد کند.
آیا آمار کاهش مصرف آب واقعی است؟
در کپشن تبلیغاتی کمپین آمده است که مصرف آب در تابستان ۱۴۰۴، حدود ۱۴/۵ درصد کاهش یافته است. با این حال، خبرنگاران پس از بررسی منبع آمار به اظهارات عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور، رسیدند که ضمن تأیید کاهش مصرف، علت اصلی را در کم‌فشاری و قطعی مکرر آب در روزهای گرم تابستان دانسته است.
به همین دلیل، برخی تحلیلگران این آمار را نه نشانه تغییر رفتار مردم، بلکه نتیجه محدودیت‌های فنی و کمبود منابع می‌دانند.
ضعف ارتباط انسانی در تصویرسازی هوش مصنوعی
منتقدان می‌گویند تصاویر تولیدشده با هوش مصنوعی گرچه از نظر فنی باکیفیت‌اند، اما فاقد حس انسانی و ارتباط عاطفی واقعی با مردم‌اند. به باور آنان، هوش مصنوعی درک درستی از تجربه زندگی شهری، سختی قطعی آب و واقعیت صرفه‌جویی ندارد و در نتیجه، پیام کمپین را به سطحی طنزآمیز تنزل داده است.
وقتی نیت خوب، نتیجه معکوس می‌دهد
در پایان، کارشناسان تبلیغات معتقدند کمپین «خیلی گُلی» نمونه‌ای از اجرای ناموفق در تبلیغات شهری است؛ جایی که نیت مثبت طراحان با انتخاب نادرست ابزار، منجر به برداشت اشتباه و حتی تمسخر عمومی شده است. آنان پیشنهاد می‌کنند در چنین کمپین‌هایی، از تصاویر مستند و واقع‌گرایانه مردم تهران استفاده شود تا پیام صرفه‌جویی باورپذیرتر باشد.
سوالات متداول:
۱. هدف کمپین «خیلی گُلی» چه بود؟
هدف اصلی ترویج صرفه‌جویی در مصرف آب میان شهروندان تهرانی بود.
۲. چرا این کمپین مورد انتقاد قرار گرفت؟
به‌دلیل استفاده از تصاویر تولیدشده با هوش مصنوعی که فاقد ارتباط واقعی با مردم بودند و پیام را معکوس جلوه می‌دادند.
۳. آیا آمار کاهش مصرف آب واقعی است؟
سخنگوی صنعت آب کشور کاهش مصرف را تأیید کرده اما آن را ناشی از کمبود و قطعی آب در تابستان دانسته است.
۴. ضعف اصلی استفاده از هوش مصنوعی در این کمپین چه بود؟
نبود حس انسانی، بی‌توجهی به واقعیت‌های روزمره و انتخاب تصویرهای متناقض با پیام اصلی کمپین.
۵. راهکار جایگزین چه می‌توانست باشد؟
استفاده از عکس‌های مستند و واقعی از شهروندان، روایت زندگی روزمره و نمایش تأثیر واقعی صرفه‌جویی.
