جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات یکی از جوایز معتبر و مستقل ادبی ایران به شمار می‌رود که از سال ۱۳۷۹ توسط احمد غلامی، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی، بنیان‌گذاری شد.
به گزارش آناژورنال این جایزه با هدف حمایت از آثار فاخر داستانی، تقدیر از نویسندگان تأثیرگذار و تجلیل از روزنامه‌نگاران فعال در حوزه فرهنگ و ادب شکل گرفت.
در این مقاله قصد داریم به‌صورت مستند و دقیق، محل برگزاری این جایزه را در طول سال‌های برگزاری آن بررسی کنیم؛ نکته‌ای که در منابع رسمی مانند ویکی‌پدیا نیز تاکنون به‌درستی پوشش داده نشده است.
اولین دوره؛ تالار کمال دانشگاه تهران
در نخستین دوره‌ی برگزاری این جایزه در سال ۱۳۷۹، مراسم در تالار کمال دانشگاه تهران برگزار شد.
این دوره، هم‌زمان با واکنشی اعتراضی به حذف نام احمد محمود از فهرست برگزیدگان جایزه «بیست سال داستان‌نویسی» وزارت ارشاد برگزار شد.
انتخاب یک مکان دانشگاهی و رسمی برای شروع این جایزه، تأکیدی بر وجه مستقل و فرهنگی آن داشت.
سال‌های بعد؛ تحریریه روزنامه‌های شرق و اعتماد
پس از دوره اول، محل برگزاری این جایزه از فضاهای رسمی فاصله گرفت و به‌نوعی بازتابی از استقلال، خودجوش بودن و نزدیکی با فضای رسانه‌ای شد.
از این‌رو، بیشتر دوره‌های بعدی در تحریریه روزنامه‌های شرق و اعتماد برگزار شده‌اند.
این دو روزنامه به‌عنوان حامیان معنوی جایزه، همواره در کنار آن حضور داشته‌اند و فضای صمیمانه و حرفه‌ای تحریریه‌های‌شان، محیط مناسبی برای این رویداد ادبی فراهم کرده است.
نمونه‌هایی از محل برگزاری در سال‌های مشخص
برای درک بهتر الگوی برگزاری، چند نمونه از دوره‌هایی که محل دقیق آن‌ها گزارش شده به شرح زیر است:
- ۱۳۸۶ (هشتمین دوره): در دفتر سابق روزنامه شرق
- ۱۳۸۷ (نهمین دوره): در تحریریه روزنامه اعتماد
- ۱۳۸۸ (دهمین دوره): در دفتر تعطیل‌شده روزنامه شرق
در سایر سال‌ها نیز طبق منابع، رویداد عمدتاً در همین فضاها برگزار شده است، هرچند جزئیات کامل همه دوره‌ها در منابع عمومی ثبت نشده‌اند.
اهمیت انتخاب محل برگزاری
با وجود نبود توضیحات رسمی از سوی برگزارکنندگان درباره دلایل انتخاب محل‌ها، می‌توان گفت که تحریریه‌های روزنامه‌های شرق و اعتماد، با توجه به نزدیکی‌شان به فضای روشنفکری و ادبی، مکان‌هایی طبیعی برای برگزاری این جایزه بوده‌اند.
همچنین عدم وابستگی به نهادهای دولتی، این فضاها را به نمادهایی از آزادی فرهنگی و استقلال ادبی بدل کرده است.
محل برگزاری جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات، از یک فضای رسمی دانشگاهی در آغاز، به محیط‌های رسانه‌ای و تحریریه‌های آزاد منتقل شد.
این جابه‌جایی نه‌تنها بیانگر روند تکامل این جایزه است، بلکه نشان می‌دهد که ادبیات مستقل ایران چگونه در بسترهایی همچون روزنامه‌نگاری فرهنگی رشد کرده و معنا یافته است.
