جدیدترین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد رشد نقدینگی در تیر و مرداد ۱۴۰۴ بار دیگر صعودی شده و در پایان مرداد به ۳۶.۶ درصد رسیده است؛ رقمی که «هسته تورم‌ساز» اقتصاد را نیرومندتر کرده است.
هم‌زمان، پایه پولی نیز در این دوره در محدوده ۳۱ درصد نوسان داشته و از هدف‌گذاری سیاست‌گذار پولی فاصله گرفته است.
رشد نقدینگی در تابستان ۱۴۰۴ دقیقاً چقدر بوده است؟
طبق گزارش آناژورنال منتشرشده توسط بانک مرکزی در انتهای آبان ۱۴۰۴، نرخ رشد نقدینگی در تیر به ۳۵.۴ درصد و در مرداد به ۳۶.۶ درصد رسیده است؛ روندی که نشان می‌دهد این متغیر کلیدی در مسیر صعودی و فزاینده قرار دارد.
پایه پولی چه وضعیتی داشته است؟
پایه پولی نیز در همین دو ماه تابستان به ترتیب ۳۱.۸ درصد و ۳۱.۵ درصد رشد داشته است. با وجود کاهش جزئی در مرداد، سطح پایه پولی همچنان بالا ارزیابی می‌شود و به‌طور مستقیم بر شتاب نقدینگی اثر می‌گذارد.
چرا هسته تورم‌ساز اقتصاد دوباره فعال شده است؟
بانک مرکزی اعلام کرده است که «شرایط خاص اقتصادی»، حمایت از فعالیت‌های تولیدی و تأمین مالی دولت از عوامل افزایش نقدینگی در سال جاری بوده‌اند. این عوامل ساختاری سبب شده رشد نقدینگی از هدف‌گذاری رسمی فاصله قابل‌توجهی بگیرد.
نقش سیاست‌های انبساطی در افزایش نقدینگی چیست؟
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، پیش‌تر اعلام کرده بود که برای همراهی شبکه بانکی با پرداخت تسهیلات ازدواج، نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها کاهش یافته است. این اقدام بخشی از سیاست انبساطی بانک مرکزی بوده که به رشد بیشتر نقدینگی منجر شده است.
سهم دولت و دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در رشد پایه پولی چقدر است؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی سهمی برابر ۱۷.۵ واحد درصد در رشد پایه پولی پنج‌ماهه نخست سال داشته است. عامل مهم دیگر، افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بوده که به تعمیق رشد پایه پولی کمک کرده است.
این افزایش نقدینگی چه پیامدی برای تورم دارد؟
کارشناسان اقتصادی معتقدند عبور نقدینگی از محدوده ۳۶ درصدی، احتمال بازگشت فشارهای تورمی در ماه‌های آینده را افزایش می‌دهد. با توجه به فاصله محسوس با اهداف بانک مرکزی، خطر تشدید تورم پاییز و زمستان پیش‌رو جدی ارزیابی می‌شود.
کاربران چگونه باید این آمار را تفسیر کنند؟
نرخ‌های رشد نقدینگی و پایه پولی به‌طور مستقیم با توان خرید خانوارها، تورم عمومی و قیمت کالاهای اساسی مرتبط است. افزایش این شاخص‌ها هشدار می‌دهد که کنترل هزینه‌های روزمره و رصد سیاست‌های پولی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
آینده نقدینگی در نیمه دوم سال چگونه پیش‌بینی می‌شود؟
اگر سیاست‌های انبساطی ادامه یابد و فشار تأمین مالی دولت کاهش پیدا نکند، احتمال تداوم رشد نقدینگی بالا خواهد بود. اما در سناریوی کنترل‌شده، بانک مرکزی می‌تواند با بازنگری نرخ ذخیره قانونی و سیاست‌های اعتباری جریان نقدینگی را کاهش دهد.
سوالات متداول:
۱. چرا رشد نقدینگی در تابستان ۱۴۰۴ افزایش یافت؟
به دلیل سیاست‌های انبساطی، تأمین مالی دولت و حمایت از فعالیت‌های اقتصادی، رشد نقدینگی دوباره صعودی شد.
۲. افزایش نقدینگی چه اثری بر تورم دارد؟
رشد نقدینگی بالاتر از ۳۰ درصد معمولاً به افزایش تورم و کاهش قدرت خرید خانوارها منجر می‌شود.
۳. نقش پایه پولی در افزایش نقدینگی چیست؟
پایه پولی با رشد بیش از ۳۰ درصدی، سوخت لازم برای افزایش سرعت گردش و رشد حجم نقدینگی را فراهم می‌کند.
۴. آیا سیاست کاهش نرخ ذخیره قانونی مؤثر بوده است؟
این سیاست به افزایش قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها کمک کرد اما هم‌زمان موجب رشد شدید نقدینگی شده است.
۵. کاربران چگونه می‌توانند وضعیت نقدینگی را پیگیری کنند؟
با مراجعه به گزارش‌های ماهانه بانک مرکزی و تحلیل‌های اقتصادی معتبر، می‌توان روند نقدینگی و مخاطرات تورمی را دنبال کرد.
