مقامات جمهوری اسلامی ایران نسبت به عملکرد افغانستان در اجرای تعهدات مربوط به حقآبه رود هیرمند ابراز نارضایتی کردند. این موضع در حالی اعلام شده که با بازگشایی موقت بند سلما، قرار است کمیته فنی مشترک دو کشور برای بررسی جزئیات فنی جریان آب تشکیل شود.
به گزارش آناژورنال در پی تداوم نگرانیها درباره وضعیت منابع آبی مشترک میان ایران و افغانستان، وزارت امور خارجه ایران بار دیگر بر ضرورت اجرای دقیق تعهدات طرف افغانستانی تأکید کرد. اسماعیل بقایی، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه، در نشست خبری اخیر خود اظهار داشت: «موضوع حقآبه، مسئلهای است که ما نسبت به عملکرد افغانستان ناراضی هستیم.»
وی افزود که ایران از تمام ظرفیتهای دیپلماتیک برای واداشتن دولت افغانستان به اجرای کامل مفاد معاهده ۱۳۵۱ درباره رود هیرمند استفاده کرده است. بقایی با اشاره به بحران کمبود آب در شرق کشور تأکید کرد: «انتظار داریم طرف مقابل به تعهدات قراردادی و اصول حقوق بینالملل پایبند بماند.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین وضعیت رودخانه هریرود را یادآور شد و گفت: «با وجود نبود معاهده جداگانه، افغانستان به عنوان کشور بالادست موظف است بر اساس عرف بینالمللی، حقآبه ایران را رعایت کند.»
در ادامه، بقایی به تحولات اخیر در مدیریت منابع آبی افغانستان اشاره کرد و گفت: «اخیراً شنیدهایم که بند سلما برای کشت پاییزه باز شده است و امیدواریم جریان آب تداوم یابد تا تأمین آب شرب و کشاورزی مناطق مرزی، بهویژه تا سد دوستی، تضمین شود.»
به گفته منابع رسمی، در پی سفر اخیر علی باقریکنی و تشکیل کارگروه مشترک فنی، مذاکرات جدیدی برای تعیین وضعیت دقیق جریان آب و نظارت بر اجرای توافقات در دستور کار قرار گرفته است. انتظار میرود کمیته فنی دو کشور در روزهای آینده تشکیل جلسه دهد.
پرسشهای متداول:
۱. علت نارضایتی ایران از افغانستان در موضوع حقآبه چیست؟
ایران معتقد است افغانستان به تعهدات خود در معاهده ۱۳۵۱ درباره تقسیم آب رود هیرمند پایبند نبوده است.
۲. بند سلما چه تأثیری بر جریان آب هیرمند دارد؟
بازگشایی موقت بند سلما سبب آزادسازی آب برای مصارف کشاورزی و بهبود جریان طبیعی رودخانه به سمت مرز ایران میشود.
۳. کمیته فنی مشترک ایران و افغانستان چه زمانی تشکیل میشود؟
طبق اعلام مقامات، این کمیته در آینده نزدیک برای بررسی جزئیات فنی و نظارت بر میزان حقآبه تشکیل خواهد شد.
۴. آیا موضوع هریرود نیز در مذاکرات مطرح است؟
بله، ایران تأکید دارد که افغانستان باید بر اساس اصول عرف بینالمللی، سهم آبی ایران از رود هریرود را نیز رعایت کند.
۵. وضعیت آب در مناطق شرقی ایران چگونه است؟
بحران کمبود آب در شرق کشور همچنان ادامه دارد و دولت ایران تأمین حقآبه از افغانستان را راهکاری برای کاهش فشار بر منابع داخلی میداند.
