معرفی کامل پهپاد شاهد-۱۷۱ معروف به سیمرغ پرنده پنهانکار ایرانی

پهپاد شاهد-۱۷۱ یا همان سیمرغ، تازه‌ترین نمونه از نسل پهپادهای پنهانکار ایرانی است که در رسانه‌های خارجی «ترسناک» و «مرموز» توصیف شده.

به گزارش آناژورنال این پرنده با الهام از پهپاد RQ-170 Sentinel آمریکایی طراحی شده و به‌عنوان نماد توان مهندسی معکوس ایران در فناوری رادارگریز شناخته می‌شود. با آنکه مشخصات رسمی‌اش هنوز منتشر نشده، اما شباهت ساختاری و اهداف پروازی آن، پرسش‌هایی تازه درباره سطح واقعی فناوری بومی در حوزهٔ پهپادهای شناسایی و رزمی برانگیخته است.

پهپاد شاهد-۱۷۱ چگونه متولد شد؟

پس از آنکه در سال ۲۰۱۱ نسخه‌ای از پهپاد RQ-170 آمریکایی در خاک ایران به زمین نشست، برنامه‌ای محرمانه برای بازسازی و مهندسی معکوس آن آغاز شد. نتیجهٔ سال‌ها کار مهندسی، تولید پهپادی با طراحی مشابه و فناوری بومی‌شده بود که در رسانه‌های داخلی «سیمرغ» نام گرفت. این پروژه در سال‌های بعد به خانواده‌ای از پرنده‌های مشابه انجامید که از آن جمله می‌توان به شاهد-۱۹۱ و شاهد-۱۸۱ اشاره کرد.

چه چیزی شاهد-۱۷۱ را متمایز می‌کند؟

بدنهٔ شاهد-۱۷۱ از نوع بال-بدنه یکپارچه (Flying-Wing) است؛ یعنی بدون دم و با طراحی مشابه بمب‌افکن‌های پنهانکار مدرن. این فرم هندسی، بازتاب امواج رادار را به‌شدت کاهش می‌دهد.
مواد سازندهٔ بدنه نیز از کامپوزیت‌های سبک و جاذب امواج ساخته شده که به افزایش پنهان‌کاری کمک می‌کند.
منابع نزدیک به حوزهٔ دفاعی از استفاده از پیشران توربوفن داخلی و ورودی هوای مخفی‌شده خبر داده‌اند تا بازتاب راداری کاهش یابد. با وجود این، جزئیات دقیق پیشران و برد پروازی هنوز به‌طور رسمی تأیید نشده است.

مأموریت و قابلیت‌ها

بر اساس داده‌های تحلیلی، شاهد-۱۷۱ برای شناسایی و نظارت طولانی‌مدت در مناطق مرزی طراحی شده است.
گزارش‌هایی از استفاده عملیاتی در سوریه و خلیج فارس وجود دارد و برخی نسخه‌ها نیز توانایی حمل بمب‌های هوشمند کوچک دارند.
سیستم هدایت این پهپاد با ارتباط رمزگذاری‌شده کار می‌کند تا در برابر جنگ الکترونیک مقاوم باشد.
اگرچه هیچ آمار رسمی درباره ماندگاری یا سقف پرواز منتشر نشده، اما تخمین‌ها از پرواز بالای ۱۰ ساعت و ارتفاع بیش از ۱۲ هزار متر سخن می‌گویند.

تحلیل کارشناسی: چرا شاهد-۱۷۱ اهمیت دارد؟

شاهد-۱۷۱ را باید نماد سیاست فناورانه‌ی ایران در خودکفایی نظامی دانست؛ پروژه‌ای که نشان می‌دهد تهران مسیر توسعه را از «کپی» به «تکامل» می‌برد.
با وجود شباهت ظاهری به RQ-170، تفاوت‌های ساختاری و سامانه‌های داخلی نشان می‌دهد مهندسی معکوس در اینجا صرفاً تقلید نیست، بلکه بازطراحی براساس نیازهای بومی است.
از نگاه نظامی، حضور این پهپاد در ناوگان ایران، سطح نظارت هوایی کشور را ارتقا داده و در مناطق پرتنش خلیج فارس و سوریه به ابزار بازدارنده تبدیل کرده است.

پیشینه تاریخی و پیوست راهبردی

ماجرای دست‌یابی به RQ-170 در سال ۲۰۱۱، نقطهٔ عطفی در تاریخ پهپادسازی ایران بود. پس از آن، توسعهٔ مدل‌های جدیدی آغاز شد که از دل آن خانوادهٔ «شاهد» زاده شد. در کمتر از یک دهه، ایران از مرحلهٔ شبیه‌سازی به مرحلهٔ تولید رزمی بومی رسید؛ مسیری که امروز در پروژه‌هایی چون شاهد-۱۹۱ ادامه دارد.

پرسش‌های متداول:

۱.آیا شاهد-۱۷۱ واقعاً در ایران ساخته شده است؟
بله، طراحی و ساخت آن در مراکز صنعتی وابسته به وزارت دفاع ایران انجام شده و در داخل کشور مونتاژ می‌شود.

۲.طراحی بال-بدنه چه مزیتی دارد؟
این فرم پروازی، پراکندگی امواج رادار را افزایش می‌دهد و امکان پرواز پایدار با مصرف سوخت کمتر را فراهم می‌کند.

۳.آیا شاهد-۱۷۱ سلاح حمل می‌کند؟
در نسخهٔ پایه خیر، اما در نمونه‌های توسعه‌یافته قابلیت حمل بمب‌های هوشمند کوچک گزارش شده است.

۴.تفاوت شاهد-۱۷۱ با شاهد-۱۹۱ چیست؟
شاهد-۱۹۱ نسخه‌ای کوچک‌تر و تهاجمی‌تر است که به‌جای تمرکز بر شناسایی، مأموریت‌های رزمی دارد.

۵.چرا رسانه‌های خارجی آن را «مخوف‌ترین پهپاد ایران» خوانده‌اند؟
به‌دلیل شباهت طراحی به RQ-170 آمریکایی و ادعای پنهانکاری بالا که باعث می‌شود تشخیص آن توسط رادار دشوار باشد.