پطر کبیر معمار روسیه جدید و پدر امپراتوری روسیه، در وصیت‌نامه مشهور سیاسی خود بر یک اصل راهبردی تأکید کرد: روس‌ها باید به آب‌های گرم جهان دست پیدا کنند و در قلمروهای مختلف پیشروی نمایند.
به گزارش آناژورنال او دو مانع اصلی این مسیر را «ایران» و «عثمانی» می‌دانست و توصیه می‌کرد برای تسلط بر قسطنطنیه (استانبول)، باید میان ایران و عثمانی اختلاف دائمی ایجاد شود و همواره نفاق و کشمکش میان آنها جریان داشته باشد.
هدف روسیه از تصرف قفقاز چه بود؟
پطر کبیر در وصیت‌نامه خود توصیه اکید داشت که روس‌ها باید بی‌درنگ گرجستان و سرزمین قفقاز را تصرف کنند.
او تأکید کرد که برای تسلط بر قفقاز، باید ایران را ضعیف نگه داشت اما از نابودی کامل آن جلوگیری کرد تا ایران بتواند همچنان در مقابل عثمانی ایستادگی کند و از گسترش قدرت ترک‌ها در آسیا جلوگیری شود.
وصیت‌نامه پطر کبیر، نقشه راه سیاست روسیه در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ شد و حتی در دوره شوروی، لنین و استالین نیز به این دکترین وفادار ماندند.
همین سیاست باعث شد روسیه در هیچ مقطع تاریخی کمک نظامی مؤثری به ایران نکند یا تجهیزات آن را نوسازی نکند، و ایران مجبور شود قراردادهای نظامی خود را عمدتاً با کشورهای اروپایی امضا کند.
سوالات متداول
وصیت‌نامه پطر کبیر درباره ایران چه می‌گوید؟
بر لزوم تضعیف دائمی ایران و جلوگیری از نابودی آن برای مقابله با عثمانی تأکید می‌کند.
چرا روسیه به دنبال تصرف قفقاز بود؟
برای دسترسی به آب‌های گرم و تسلط بر مناطق راهبردی مانند قفقاز و قسطنطنیه.
آیا سیاست روسیه نسبت به ایران تغییر کرده است؟
دکترین روسیه در قبال ایران از زمان پطر کبیر تاکنون تغییر اساسی نکرده و همچنان در راستای مهار قدرت ایران حرکت می‌کند.
آیا روسیه به ایران کمک نظامی کرده است؟
تقریباً در هیچ دوره تاریخی، روسیه کمک نظامی یا نوسازی تسلیحات ایران را به‌طور جدی انجام نداده و ایران برای قراردادهای نظامی به اروپا متکی بوده است.
