جنگنده جی-۳۵ (J-35) که پیش‌تر با نام FC-31 شناخته می‌شد، جدیدترین دستاورد صنعت هوافضای چین در حوزه جنگنده‌های نسل پنجم است.
به گزارش آناژورنال این جنگنده دو موتوره پنهان‌کار، که برای هر دو شاخه نیروی هوایی و نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق چین طراحی شده، نقشی حیاتی در آینده راهبردی نظامی چین خواهد داشت.
مقاله پیش‌رو، معرفی کاملی از ویژگی‌های فنی، تاریخچه توسعه، موقعیت عملیاتی، مقایسه با رقبای جهانی، و تحلیل‌های ژئوپلیتیکی مرتبط با این جنگنده را ارائه می‌دهد.
تاریخچه توسعه J-35: از پروژه صادراتی تا ستون دکترین نظامی چین
ایده اولیه جی-۳۵ در اوایل دهه ۲۰۱۰ و در قالب جنگنده‌ای صادراتی به نام FC-31 توسط شرکت شن‌یانگ، یکی از زیرمجموعه‌های شرکت هوافضای چین (AVIC)، شکل گرفت.
نخستین پرواز این نمونه در سال ۲۰۱۲ انجام شد. با رشد نیاز ارتش چین به جنگنده‌های پنهان‌کار، پروژه FC-31 به مسیر بومی‌سازی تغییر جهت داد.
نسخه اولیه مخصوص نیروی دریایی (ناونشین) در سال ۲۰۲۱ پرواز کرد و نسخه مخصوص نیروی هوایی (J-35A) نیز در سال ۲۰۲۳ معرفی شد. در سال ۲۰۲۴، چین رسماً این جنگنده را به‌عنوان مکمل J-20 در ساختار نیروی هوایی معرفی کرد.
طراحی پنهان‌کار و ویژگی‌های فنی پیشرفته
جی-۳۵ به شکل کامل بر اصول پنهان‌کاری طراحی شده است. بدنه زاویه‌دار، استفاده از مواد جاذب امواج رادار (RAM)، و محفظه‌های داخلی تسلیحات سطح مقطع راداری (RCS) بسیار پایینی برای آن فراهم کرده‌اند. این جنگنده دارای دو موتور توربوفن (احتمالاً WS-19 بومی) با قابلیت سوپرکروز است.
از دیگر ویژگی‌های بارز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سامانه رادار AESA فعال با برد بالا و مقاوم در برابر جنگ الکترونیک
- سامانه جستجوی فروسرخ IRST در زیر دماغه (شبیه EOTS در F-35)
- نمایشگرهای پهن دیجیتال در کابین خلبان و فناوری fly-by-wire
- توان حمل ۶ موشک در محفظه داخلی و حداکثر ۸ تن تسلیحات در ترکیب داخلی و خارجی
- قابلیت سوخت‌گیری هوایی و عملیات در شرایط جوی مختلف
نسخه ناونشین J-35 دارای بال‌های تاشو، چرخ‌های تقویت‌شده و قلاب فرود برای عملیات در ناوهای هواپیمابر با منجنیق الکترومغناطیسی (CATOBAR) است.
مقایسه j-35 با جنگنده های نسل پنجم دیگر
جی-۳۵ از نظر ظاهری شباهت زیادی به F-35 دارد، اما دو موتوره است و طراحی آن از ابتدا برای بومی‌سازی و قیمت پایین‌تر بوده است. در مقایسه با F-35، قدرت شبکه‌ای و سامانه‌های نبرد الکترونیک آن پایین‌تر ارزیابی می‌شود اما مزایایی چون برد عملیاتی مناسب، هزینه پایین‌تر، و طراحی مدولار دارد. نسبت به سوخو-۵۷ روسی، جی-۳۵ مانورپذیری کمتری دارد ولی در پنهان‌کاری موفق‌تر است. KF-21 کره‌جنوبی نیز اگرچه دارای طراحی نسل‌پنجم‌نماست، اما فاقد محفظه داخلی و ویژگی‌های کامل رادارگریزی است.
نقش عملیاتی در راهبرد چین
جی-۳۵ برای پوشش خلأ میان جنگنده‌های سبک نسل ۴ (مانند J-10C) و جنگنده سنگین J-20 طراحی شده و قرار است ستون فقرات نیروهای رزمی تاکتیکی چین باشد. نیروی دریایی نیز این جنگنده را برای تجهیز ناوهای جدید کلاس فوجیان در نظر گرفته است که با سامانه EMALS کار می‌کنند و توان پرتاب جنگنده‌های پنهان‌کار را دارند. این مسئله چین را به دومین کشور دارای ناوگان نسل پنجم روی ناو تبدیل می‌کند.
وضعیت تولید و آینده پروژه
تا اواسط ۲۰۲۵، تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که چندین فروند J-35 در مراحل مونتاژ نهایی هستند. همچنین گزارش‌هایی از شروع تولید اولیه و تحویل محدود به یگان‌های آموزشی PLAAF منتشر شده است. انتظار می‌رود جی-۳۵ تا پایان سال ۲۰۲۵ به‌طور رسمی وارد خدمت رزمی شود. چین همچنین بازاریابی بین‌المللی برای صادرات این جنگنده به کشورهای فاقد دسترسی به جنگنده‌های غربی (مانند پاکستان یا کشورهای خاورمیانه) را آغاز کرده است.
پیامدهای ژئوپلیتیکی
توسعه جی-۳۵ نشانگر تلاش چین برای توازن‌بخشی در برابر برتری هوایی ایالات متحده در اقیانوس آرام است. با استقرار این جنگنده روی ناوهای هواپیمابر، چین توان ورود به منطقه نبرد از فواصل دور را پیدا خواهد کرد. کشورهای منطقه‌ای مانند ژاپن، هند، و کره‌جنوبی در حال واکنش به این توسعه هستند و رقابت تسلیحاتی در حال شدت گرفتن است.
جنگنده جی-۳۵ به عنوان مکمل جی-۲۰ و اولین جنگنده ناونشین نسل پنجم چین، گامی راهبردی در توسعه قدرت هوایی پکن است. با وجود برخی محدودیت‌ها نسبت به نمونه‌های غربی، مزایای بومی‌سازی، قیمت پایین‌تر، و طراحی مدرن، این جنگنده را به گزینه‌ای جدی برای استفاده داخلی و صادرات نظامی تبدیل کرده است. آینده حضور J-35 در ناوگان‌های هوایی و دریایی چین تأثیر مستقیمی بر توازن قدرت در شرق آسیا خواهد داشت.
سوالات متداول درباره جنگنده جی-۳۵ چین:
جنگنده جی-۳۵ چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
جی-۳۵ یک جنگنده نسل پنجم دو موتوره و پنهان‌کار ساخت چین است که برای عملیات در نیروی هوایی و دریایی طراحی شده و دارای رادار AESA، محفظه داخلی تسلیحات و قابلیت سوپرکروز می‌باشد.
تفاوت جی-۳۵ با جنگنده اف-۳۵ چیست؟
جی-۳۵ دو موتوره و ساخت چین است، در حالی که F-35 تک‌موتوره و ساخت آمریکا است. جی-۳۵ از نظر طراحی پنهان‌کار به F-35 شبیه است، اما از نظر توان شبکه‌ای و عملیاتی هنوز در مرحله توسعه است.
نسخه ناونشین جی-۳۵ چه قابلیت‌هایی دارد؟
نسخه ناونشین جی-۳۵ دارای بال‌های تاشو، چرخ‌های تقویت‌شده و قلاب فرود است و برای برخاست با منجنیق الکترومغناطیسی (CATOBAR) از ناوهای هواپیمابر جدید چین طراحی شده است.
چین از جی-۳۵ در چه ماموریت‌هایی استفاده خواهد کرد؟
جی-۳۵ برای نبردهای تاکتیکی، پوشش هوایی، رهگیری هواپیماهای دشمن و عملیات دریایی طراحی شده و مکمل جنگنده سنگین J-20 در ساختار نیروی هوایی و دریایی چین خواهد بود.
آیا چین قصد صادرات جی-۳۵ را دارد؟
بله، چین به دنبال صادرات جی-۳۵ به کشورهایی است که به جنگنده‌های غربی دسترسی ندارند، از جمله کشورهای خاورمیانه و آسیای جنوبی. مذاکرات اولیه با برخی کشورها انجام شده است.
