شب هشتم محرم متعلق به کیست و چه اتفاقاتی در آن رخ داد؟

شب‌های دهه اول محرم، هر یک به یاد یکی از یاران یا اهل‌بیت امام حسین (ع) برگزار می‌شود.

شب هشتم محرم از دیرباز در آیین‌های عزاداری شیعه به نام حضرت قاسم بن حسن (علیه‌السلام)، نوجوان پاک‌سرشت و شجاع فرزند امام حسن مجتبی (ع) شناخته می‌شود.

در این مقاله با آناژورنال، به بررسی شخصیت، رشادت‌ها و اتفاقات مهم این شب در حادثه کربلا می‌پردازیم.

حضرت قاسم بن حسن (ع) کیست؟

قاسم بن حسن بن علی (علیه‌السلام) نوجوانی ۱۳ یا ۱۴ ساله بود که در روز عاشورا همراه با عموی خود امام حسین (ع) به کربلا آمد. وی فرزند امام حسن مجتبی (ع)، دومین امام شیعیان، و نوه امیرالمؤمنین (ع) و حضرت زهرا (س) بود.

با وجود سن کم، حضرت قاسم تربیت‌یافته مکتب اهل‌بیت بود و از ایمان، شجاعت و ادب کم‌نظیری برخوردار بود. نام او همواره با غیرت، فداکاری و عشق به ولایت گره خورده است.

چه اتفاقاتی در شب هشتم محرم رخ داد؟

در شب هشتم محرم، آرامش شکننده‌ای در خیمه‌های حسین بن علی (ع) برقرار بود.

دشمن در حال تدارک نهایی حمله و آماده‌سازی میدان جنگ بود. از سوی دیگر، فضای خیمه‌ها مملو از معنویت، دعا، اشک و آماده‌شدن برای شهادت بود.

در روایات تاریخی آمده است که در این شب، حضرت قاسم (ع) نزد امام حسین (ع) رفت و از او درباره شهادت خود پرسید. امام ابتدا پاسخ روشنی نداد، اما وقتی قاسم اصرار کرد، امام حسین (ع) فرمود: «ای فرزند برادر! مرگ در نظر تو چگونه است؟» قاسم پاسخ داد: «أحلی من العسل» (شیرین‌تر از عسل).

این جمله، به نمادی از عشق بی‌چشم‌داشت به شهادت تبدیل شده است.

نقش حضرت قاسم (ع) در روز عاشورا چه بود؟

صبح روز عاشورا، قاسم بن حسن (ع) از امام اجازه میدان خواست. امام در ابتدا مخالفت کرد و اشک ریخت، اما وقتی وفاداری قاسم را دید، با اندوه بسیار به او اجازه داد.

حضرت قاسم پس از نبردی دلاورانه با شجاعت وصف‌ناپذیر، توسط عمروبن‌سعد بن نفیل ازدی مورد حمله قرار گرفت و به شهادت رسید.

در روایت آمده است که وقتی قاسم روی زمین افتاد و عمو را صدا زد، امام حسین (ع) خود را به او رساند و در حالی که پیکر تکه‌تکه او را در آغوش گرفته بود، گریست.

چرا شب هشتم محرم به حضرت قاسم (ع) اختصاص یافته است؟

در تقویم عزاداری سنتی شیعه، شب هشتم محرم به یاد حضرت قاسم بن حسن (ع) برگزار می‌شود؛ زیرا او یکی از جوان‌ترین شهیدان کربلا بود که با تمام وجود برای دفاع از حق و ولایت جان فدا کرد.

مجالس عزاداری شب هشتم، فرصتی است برای تأمل در موضوعاتی همچون:

• نقش تربیت خانوادگی در شکل‌گیری شخصیت ایمانی
• شجاعت نوجوانان در راه دین
• مفهوم عشق به شهادت و فداکاری در راه خدا

سوالات متداول درباره شب هشتم محرم و حضرت قاسم (ع):

حضرت قاسم در شب هشتم محرم چند ساله بود؟
در منابع تاریخی، سن حضرت قاسم هنگام شهادت بین ۱۳ تا ۱۴ سال ذکر شده است.

آیا حضرت قاسم (ع) ازدواج کرده بود؟
برخی منابع عامه ادعای ازدواج حضرت قاسم در شب عاشورا را مطرح کرده‌اند، اما هیچ‌گونه سند معتبر تاریخی در منابع شیعه در تأیید این روایت وجود ندارد.

حضرت قاسم در عاشورا چه گفت؟
وقتی امام حسین (ع) از او پرسید مرگ نزد تو چگونه است، حضرت قاسم پاسخ داد: “أحلی من العسل”؛ یعنی مرگ برایم شیرین‌تر از عسل است.

قاتل حضرت قاسم که بود؟
بر اساس منابع معتبر، قاتل حضرت قاسم (ع) عمرو بن سعد بن نفیل ازدی بود.

پیام اصلی شب هشتم محرم چیست؟
شب هشتم محرم پیامی از ایمان، فداکاری، ولایت‌پذیری و ادب نوجوانی دارد که با وجود سن کم، یکی از درخشان‌ترین جلوه‌های حماسه عاشورا را رقم زد.