رهگیرها یکی از قدیمی ترین انواع هواپیما های نظامی هستند که برخلاف جنگنده‌های چند منظوره مدرن، تنها برای یک مأموریت خاص طراحی شده‌اند: رهگیری و نابودی هواپیما های دشمن پیش از رسیدن به هدف.
به گزارش آناژورنال هواپیما های رهگیر از ابتدا با هدف سرنگونی بمب‌افکن‌ها و هواپیماهای شناسایی دشمن ساخته شدند.
طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای است که سرعت بسیار بالا، اوج‌گیری سریع و تجهیز به موشک‌های دوربرد را در اولویت قرار می‌دهد. این قابلیت‌ها به خلبان اجازه می‌دهد که پیش از نزدیک شدن دشمن، هدف را منهدم کند.
تفاوت رهگیر ها با جنگنده های معمولی
جنگنده‌های چندمنظوره امروزی مانند اف-۱۶، رافال یا سوخو-۳۵، توانایی انجام مأموریت‌های متنوعی از جمله نبرد هوایی، حمله زمینی و عملیات شناسایی را دارند و معمولاً میان چابکی، سرعت و تعادل تعادل ایجاد می‌کنند.
در مقابل، رهگیرها برای یک نقش خاص ساخته شده‌اند و بهینه‌سازی آن‌ها حول سرعت و رهگیری هوایی است، نه انعطاف‌پذیری عملیاتی.
- جنگ جهانی اول: نخستین استفاده برای مقابله با زیپلین‌ها و بمب‌افکن‌های اولیه.
- دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی: با ورود رادار، رهگیرها امکان شناسایی سریع‌تر و واکنش به تهدیدات دوردست را پیدا کردند.
- دوران جنگ سرد: ساخت نمونه‌های کلاسیک مانند میگ-۲۵، اف-۱۰۶ دلتا دارت و انگلیش الکتریک لایتنینگ برای مقابله با بمب‌افکن‌های استراتژیک.
- دوران مدرن: هرچند رهگیر اختصاصی کمتر ساخته می‌شود، اما جنگنده‌هایی مانند میگ-۳۱ و اف-۲۲ رپتور همچنان در نقش رهگیر نیز به‌کار می‌روند.
با توسعه موشک‌های دوربرد و سامانه‌های هشدار زودهنگام، نقش رهگیرها به‌صورت مستقل کمتر شده، اما همچنان در دفاع هوایی کشورهای دارای مرزهای گسترده یا تهدیدات استراتژیک اهمیت ویژه‌ای دارند.
سوالات متداول:
رهگیر چه تفاوتی با جنگنده چندمنظوره دارد؟
رهگیر تنها برای رهگیری و انهدام هواپیماهای دشمن طراحی شده و روی سرعت و اوج‌گیری سریع متمرکز است، در حالی که جنگنده چندمنظوره توانایی انجام مأموریت‌های متنوع دارد.
آیا رهگیرها هنوز استفاده می‌شوند؟
بله، هرچند کمتر ساخته می‌شوند، اما جنگنده‌هایی مانند میگ-۳۱ و اف-۲۲ می‌توانند نقش رهگیر را در دفاع هوایی ایفا کنند.
نخستین رهگیرها چه زمانی به‌کار گرفته شدند؟
در جنگ جهانی اول برای مقابله با زیپلین‌ها و بمب‌افکن‌های دشمن استفاده شدند.
