بیدو نام سامانه موقعیت‌یابی ماهواره‌ای کشور چین است که با هدف خودکفایی در فناوری ناوبری و کاهش وابستگی به GPS ایالات متحده طراحی و توسعه یافته است.
به گزارش آناژورنال این سیستم در طول دو دهه، در سه مرحله تکامل یافته و اکنون به‌عنوان یکی از چهار سامانه جهانی موقعیت‌یابی در کنار GPS، گلوناس و گالیلئو فعالیت می‌کند.
چرا چین به سیستم موقعیت یابی بیدو نیاز داشت؟
طی سال‌های اخیر، وابستگی کشورهای مختلف به GPS آمریکا باعث نگرانی‌های سیاسی و امنیتی شده بود.
چین به‌ویژه پس از مشاهده عملکرد GPS در جنگ خلیج فارس و احتمال قطع یا دستکاری آن در شرایط بحرانی، تصمیم گرفت سیستم ناوبری مستقل و بومی خود را راه‌اندازی کند تا از هرگونه تهدید فناورانه در امان بماند.
ویژگی های فنی سیستم بیدو (Beidou)
دقت و عملکرد
- دقت عمومی (برای کاربران عادی): حدود ۲ تا ۴ متر
- دقت رمزنگاری‌شده (ویژه کاربردهای نظامی و دولتی): کمتر از ۱۰ سانتی‌متر
- زمان دستیابی به دقت بالا (با فناوری PPP): کمتر از ۲۰ دقیقه
پوشش کامل جهانی
بیدو با بیش از ۳۰ ماهواره در مدارهای مختلف (GEO، IGSO و MEO) توانسته است پوشش سراسری جهان را فراهم کند.
برخلاف GPS که فقط از ماهواره‌های MEO بهره می‌برد، ترکیب مداری در بیدو باعث افزایش دقت، کاهش تأخیر سیگنال و پایداری بیشتر در مناطق پرجمعیت مانند آسیا شده است.
خدمات منحصربه‌فرد
یکی از تفاوت‌های مهم بیدو با GPS، امکان ارسال پیام متنی (SMS) از طریق ماهواره است.
این قابلیت حتی در زمان قطع اینترنت یا پوشش شبکه، می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد.
ظرفیت پیام‌ها تا ۱۰۰۰ نویسه است و برای ارتباطات اضطراری کاربرد حیاتی دارد.
مزایای استفاده از Beidou برای ایران و سایر کشور ها
- امنیت بالاتر در برابر کنترل یا اختلال آمریکا
- دقت بیشتر در آسیا و خاورمیانه
- سازگاری با تجهیزات GNSS چندمنظوره
- امکان استفاده در هواپیما، کشتی، خودرو، موبایل و پهپاد
- استقلال استراتژیک در شرایط جنگی یا تحریمی
ایران از جمله کشورهایی است که با توجه به تحریم‌های آمریکا و احتمال اختلال در GPS، استفاده از بیدو را در برخی سیستم‌های نظامی، مخابراتی و لجستیکی آغاز کرده است.
تفاوت بیدو (Beidou) با GPS و سایر سامانه های ناوبری
| ویژگی | GPS (آمریکا) | Beidou (چین) | Galileo (اروپا) | GLONASS (روسیه) |
|---|---|---|---|---|
| پوشش جهانی | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| دقت عمومی | ۵ متر | ۳.۵ متر | ۱ متر | ۵ متر |
| دقت ویژه رمزنگاری‌شده | ۰.۱ متر | ۰.۱ متر | ۰.۰۵ متر | ۰.۲ متر |
| پیام‌رسانی اضطراری | ❌ | ✅ | ❌ | ❌ |
| مدار GEO | ❌ | ✅ | ❌ | ❌ |
آیا گوشی من از بیدو پشتیبانی می‌کند؟
اکثر گوشی‌های هوشمند جدید (به‌ویژه مدل‌های ساخت چین مانند هواوی، شیائومی، آنر و …) از ماژول GNSS چندگانه استفاده می‌کنند و همزمان از GPS، Beidou، Galileo و GLONASS پشتیبانی می‌کنند.
اگر گوشی شما از چیپست‌های Snapdragon، Kirin یا Dimensity استفاده می‌کند، به احتمال زیاد به بیدو هم متصل می‌شود.
در دنیای وابسته به موقعیت‌یابی ماهواره‌ای، دسترسی به یک سیستم مستقل، امن و دقیق بسیار حیاتی است.
بیدو نه‌تنها برای چین بلکه برای بسیاری از کشورها، یک جایگزین عملی و قدرتمند در برابر انحصار GPS محسوب می‌شود.
با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیکی و تهدید تحریم‌های فناوری، کشورهایی مانند ایران به سرعت در حال پیوستن به اکوسیستم بیدو هستند تا زیرساخت‌های امنیتی و حیاتی خود را ایمن کنند.
سوالات متداول:
بیدو رایگان است؟
بله؛ مشابه GPS، خدمات عمومی بیدو برای تمام کاربران رایگان است.
آیا بیدو فقط در چین فعال است؟
خیر؛ بیدو اکنون پوشش جهانی دارد و در تمام نقاط جهان در دسترس است.
چه تفاوتی با GPS دارد؟
دقت محلی بیشتر در آسیا، پیام‌رسانی ماهواره‌ای، ساختار سه‌مداری و استقلال از زیرساخت‌های آمریکایی.
