به گزارش رسانه تحلیلی خبری آناژورنال، اندیشکده «موسسه مطالعات امنیتی» آفریقای جنوبی در گزارشی اعلام کرد که روابط دوستانه حزب کنگره ملی آفریقا با ایران به چالشی جدی در روابط این کشور با ایالات متحده تبدیل شده است.
پس از حمایت آفریقای جنوبی از روسیه در جنگ اوکراین و عدم محکومیت مسکو، واشنگتن روابط پرتوریا با تهران را نیز به‌شدت زیر نظر گرفته است.
دولت ترامپ با قطع کمک‌های مالی و تهدید به تحریم، فشار خود را افزایش داده و این اقدام را علاوه بر شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری، به همکاری‌های تجاری، نظامی و هسته‌ای احتمالی ایران و آفریقای جنوبی مرتبط دانسته است.
حزب حاکم آفریقای جنوبی همچنان به تقویت روابط خود با ایران ادامه می‌دهد.
مقامات بلندپایه این حزب، از جمله «نومولا موکونیانه» و «بلید نزیماند»، دیدارهایی با سفیر ایران داشته و از روابط خود به‌عنوان «گرم و صمیمانه» یاد کرده‌اند.
پهلو گرفتن دو ناو جنگی ایرانی در کیپ‌تاون در اوایل ۲۰۲۳ نیز باعث افزایش حساسیت واشنگتن شد.
از سوی دیگر، مقامات آفریقای جنوبی اعلام کرده‌اند که ایران و روسیه می‌توانند در مناقصه ساخت نیروگاه هسته‌ای ۲۵۰۰ مگاواتی این کشور شرکت کنند.
این مسئله در حالی مطرح شده که پس از قطع کمک‌های مالی آمریکا، حزب کنگره ملی آفریقا موفق به تثبیت وضعیت مالی خود شد که برخی تحلیلگران احتمال نقش ایران در این موضوع را مطرح کرده‌اند.
روابط رسمی ایران و آفریقای جنوبی از سال ۱۹۹۵ آغاز شده، اما به گفته «استیو گروزد»، رئیس برنامه حکمرانی و دیپلماسی آفریقایی، دوستی حزب کنگره ملی آفریقا با ایران به دوران انقلاب اسلامی بازمی‌گردد و این حزب همواره ایران را یکی از متحدان خود دانسته است.
سوالات متداول
۱. چرا آمریکا از رابطه ایران و آفریقای جنوبی ناراحته؟
آمریکا از روابط دوستانه آفریقای جنوبی با ایران نگران شده، چون این رابطه شامل همکاری‌های تجاری، نظامی و هسته‌ای احتمالی میشه. از طرفی، آفریقای جنوبی در کنار روسیه و ایران قرار گرفته و از محکوم کردن جنگ اوکراین خودداری کرده که این موضوع حساسیت آمریکا رو بیشتر کرده.
۲. آیا آمریکا به خاطر این روابط، آفریقای جنوبی رو تحریم کرده؟
فعلاً آمریکا تحریم مستقیمی اعمال نکرده، اما کمک‌های مالی خودش به این کشور رو قطع کرده و تهدید کرده که ممکنه اقدامات بیشتری انجام بده. این موضوع برای آفریقای جنوبی که تحت برنامه رشد و فرصت‌های آفریقا به بازار آمریکا دسترسی بدون تعرفه داشت، یک چالش جدی محسوب میشه.
۳. آفریقای جنوبی از ایران چه سودی می‌بره؟
آفریقای جنوبی به دنبال گسترش روابط تجاری، به‌خصوص در حوزه انرژی، فناوری و همکاری‌های هسته‌ای با ایرانه. همچنین، ایران یکی از کشورهای مهم در سیاست خارجی حزب کنگره ملی آفریقاست که از دوران انقلاب اسلامی تا الان، روابط دوستانه‌ای با تهران داشته.
۴. نقش ایران در ساخت نیروگاه هسته‌ای آفریقای جنوبی چیه؟
وزیر منابع معدنی و نفت آفریقای جنوبی اعلام کرده که ایران و روسیه می‌تونن در مناقصه ساخت یک نیروگاه هسته‌ای ۲۵۰۰ مگاواتی در این کشور شرکت کنن. این موضوع نشون میده که ایران قصد داره در توسعه زیرساخت‌های انرژی آفریقای جنوبی مشارکت داشته باشه.
۵. آیا آفریقای جنوبی از ایران پول گرفته؟
به‌طور رسمی اعلام نشده، اما همزمانی قطع کمک‌های مالی آمریکا با اعلام بهبود وضعیت مالی حزب کنگره ملی آفریقا، باعث شده برخی تحلیلگران احتمال بدن که ایران در این ماجرا نقش داشته. به‌خصوص که بعد از این اتفاق، آفریقای جنوبی اسرائیل رو در دیوان بین‌المللی دادگستری به اتهام نسل‌کشی تحت پیگرد قرار داد.
۶. آیا آمریکا به خاطر این روابط، آفریقای جنوبی رو تحریم نظامی می‌کنه؟
فعلاً آمریکا فقط هشدار داده و تهدید به تحریم کرده، اما هنوز تحریم‌های نظامی اعمال نکرده. با این حال، اگر روابط نظامی آفریقای جنوبی با ایران گسترش پیدا کنه، ممکنه آمریکا اقدامات سخت‌تری انجام بده.
۷. آیا آفریقای جنوبی متحد روسیه و ایرانه؟
آفریقای جنوبی سیاست مستقلی داره، اما در مواردی با ایران و روسیه همکاری نزدیکی داشته، مثل خودداری از محکوم کردن حمله روسیه به اوکراین و حمایت از ایران در سازمان‌های بین‌المللی. این موضوع باعث شده که آمریکا به این کشور فشار بیشتری بیاره.
۸. چرا حزب کنگره ملی آفریقا از ایران حمایت می‌کنه؟
این حزب از دوران انقلاب اسلامی با ایران رابطه نزدیکی داشته و همواره ایران رو یکی از دوستان استراتژیک خودش دونسته. به گفته کارشناسان، وقتی حزب کنگره ملی آفریقا با کشوری دوست بشه، این رابطه برای همیشه پایدار می‌مونه.
۹. آیا همکاری نظامی بین ایران و آفریقای جنوبی وجود داره؟
به‌طور رسمی اعلام نشده، اما سفر مقامات آفریقای جنوبی به ایران، پهلو گرفتن ناوهای ایرانی در کیپ‌تاون و برخی همکاری‌های دفاعی نشون میده که ممکنه این ارتباطات در حال گسترش باشه. این مسئله یکی از نگرانی‌های جدی آمریکاست.
۱۰. آیا آفریقای جنوبی به خاطر این روابط دچار بحران اقتصادی میشه؟
اگر آمریکا تحریم‌های شدیدتری اعمال کنه، ممکنه اقتصاد آفریقای جنوبی تحت تأثیر قرار بگیره. اما این کشور در تلاشه تا روابطش رو متنوع کنه و از فروپاشی اقتصادی جلوگیری کنه.
