به گزارش رسانه تحلیلی خبری آناژورنال وبگاه آمریکایی آکسیوس بامداد چهارشنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۴، به نقل از یک مقام آگاه ایرانی مدعی شد که ایران ممکن است با پیشنهاد آمریکا برای تشکیل یک کنسرسیوم غنی‌سازی منطقه‌ای موافقت کند؛ مشروط بر آن‌که محل فعالیت این کنسرسیوم، داخل خاک ایران باشد.
جدیدترین اخبار ایران را در آناژورنال بخوانید.
پیشنهاد واشنگتن: کنسرسیوم هسته‌ای با حضور ایران و کشورهای منطقه
این پیشنهاد از سوی «استیون ویتکاف» نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور غرب آسیا، روز شنبه به ایران ارائه شده است.
طبق اطلاعات منتشر شده، این کنسرسیوم قرار است شامل کشورهایی نظیر ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، ترکیه و آمریکا باشد و هدف آن، تأمین سوخت هسته‌ای برای برنامه‌های غیرنظامی کشورهای منطقه است.
بازرسی‌های این پروژه نیز به‌طور کامل تحت نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) خواهد بود.
شرط ایران: کنسرسیوم باید در داخل کشور باشد
آکسیوس به نقل از منبع ایرانی می‌نویسد:
«اگر کنسرسیوم در داخل خاک ایران مستقر باشد، قابل بررسی است؛ اما در غیر این صورت، از پیش محکوم به شکست خواهد بود.»
شرایط پیشنهادی آمریکا برای شکل‌گیری کنسرسیوم:
۱. ایران نباید غنی‌سازی اورانیوم را فراتر از نیازهای غیرنظامی توسعه دهد.
۲. ایران باید غنی‌سازی را به‌صورت موقت به ۳٪ کاهش دهد.
3. تأسیسات زیرزمینی غنی‌سازی به‌صورت موقت غیر فعال شوند.
4. غنی‌سازی سطحی صرفاً به میزان لازم برای سوخت راکتور محدود شود.
تحلیل اولیه: چراغ زرد به‌جای چراغ قرمز؟
گرچه پیشنهاد آمریکا همچنان در چارچوب محدودسازی ظرفیت هسته‌ای ایران قرار دارد، اشاره منبع ایرانی به امکان «بررسی» طرح، نشانه‌ای از تمایل به گفت‌وگو درباره جزئیات و نه رد کامل آن است.
این در حالی است که تهران در سال‌های اخیر، بر حق غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور و لغو مؤثر تحریم‌ها به‌عنوان پیش‌شرط هر توافقی تأکید کرده است.
نقطه ابهام: زمان و نحوه لغو تحریم‌ها
مقام‌های ایرانی به گفته آکسیوس، شفافیت درباره زمان و نحوه رفع تحریم‌ها را بخش مبهم و اساسی این پیشنهاد می‌دانند و پاسخ نهایی خود را منوط به آن کرده‌اند.
دور ششم مذاکرات، به زودی در غرب آسیا؟
در پایان گزارش، آکسیوس مدعی شد که دور ششم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا ممکن است در آخر هفته جاری (شنبه یا یک‌شنبه) در یکی از کشورهای غرب آسیا برگزار شود.
هنوز مکان دقیق مذاکرات و حضور نمایندگان کشورهای منطقه تأیید رسمی نشده است.
سوالات متداول:
۱. کنسرسیوم غنی‌سازی منطقه‌ای چیست؟
پیشنهادی از سوی آمریکا برای تأمین سوخت هسته‌ای با مشارکت کشورهای منطقه از جمله ایران، تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی.
۲. شرط ایران برای موافقت با این طرح چیست؟
محل فعالیت کنسرسیوم باید در داخل خاک ایران باشد و شفافیت درباره زمان رفع تحریم‌ها ارائه شود.
۳. آیا این پیشنهاد به معنای توافق قطعی است؟
خیر، اما نشان‌دهنده باز شدن مسیر جدیدی برای مذاکره و بررسی جزئیات است.
