به گزارش رسانه تحلیلی خبری آناژورنال اروپا در راستای حاکمیت دیجیتال خود با راه‌اندازی پروژه OpenEuroLLM گام‌های بزرگی برداشته است.
این پروژه هدف دارد مدل‌های زبان بزرگ (LLM) کاملاً متن‌بازی را توسعه دهد که تمام زبان‌های رسمی اتحادیه اروپا را پوشش دهد.
این برنامه بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر اروپا برای تضمین این است که زیرساخت‌های دیجیتال حیاتی در مرزهای خود قفل شوند.
OpenEuroLLM چیست؟
هدف پروژه OpenEuroLLM ایجاد مدل‌های زبان بزرگی است که بتوانند در 24 زبان رسمی اتحادیه اروپا و زبان‌های کشورهای در حال مذاکره برای پیوستن به اتحادیه، مانند آلبانی، عمل کنند.
این پروژه توسط بیش از 20 سازمان پشتیبانی می‌شود و به‌طور مشترک توسط یان هاژیک، زبان‌شناس محاسباتی از دانشگاه چارلز پراگ و پیتر سارلین، مدیرعامل و بنیان‌گذار آزمایشگاه هوش مصنوعی سيلو آي آي فنلاند رهبری می‌شود.
پروژه از مراکز ابرکامپیوتری EuroHPC در اسپانیا، ایتالیا، فنلاند و هلند برای انجام محاسبات سنگین موردنیاز توسعه مدل‌های LLM استفاده خواهد کرد.
تاکید بر حاکمیت دیجیتال
اروپا به‌طور جدی بر حاکمیت دیجیتال خود تأکید کرده است و OpenEuroLLM کاملاً با این اهداف هم‌راستا است.
با ساخت مدل‌های زبان بزرگ متن‌باز در داخل اروپا، این قاره امیدوار است از سلطه شرکت‌های بزرگ آمریکایی مانند OpenAI جلوگیری کند.
اقدامات اخیر مانند پیشنهاد OpenAI برای ذخیره‌سازی داده‌ها در اروپا و توافق‌نامه 11 میلیارد دلاری اروپا برای ایجاد یک خوشه ماهواره‌ای مستقل از Starlink نشان‌دهنده تعهد اروپا به خودکفایی دیجیتال است.
بودجه و تأمین مالی
پروژه OpenEuroLLM با بودجه‌ای معادل 37.4 میلیون یورو تأمین می‌شود که حدود 20 میلیون یورو آن از برنامه دیجیتال اروپا تأمین می‌شود.
با اینکه منتقدان معتقدند این بودجه نسبت به سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی کم است، ولی مشارکت مراکز ابرکامپیوتری EuroHPC، این پروژه را تقویت می‌کند.
کل بودجه پروژه EuroHPC حدود 7 میلیارد یورو است که زیرساخت‌های محاسباتی لازم برای توسعه مدل‌های هوش مصنوعی را پشتیبانی می‌کند.
چالش‌ها و انتقادات
با وجود شروع امیدوارکننده، بسیاری از کارشناسان نگرانی‌هایی در مورد مقیاس پروژه دارند.
با مشارکت بیش از 20 سازمان مختلف، منتقدانی مانند آناستازیا استاسنکو، بنیان‌گذار Pleias، بر این باورند که آیا چنین کنسرسیومی می‌تواند همان تمرکز و کارایی تیم‌های کوچک‌تر مانند Mistral AI را حفظ کند یا خیر.
اما هاژیک معتقد است که ترکیب تخصص‌های آکادمیک و منابع کشورهای مختلف باعث موفقیت پروژه خواهد شد.
مسیر پیش رو
پروژه OpenEuroLLM از صفر شروع نمی‌کند. این پروژه از تجربیات و داده‌های توسعه‌یافته در پروژه‌های قبلی مانند پروژه فناوری‌های زبان با عملکرد بالا (HPLT) بهره می‌برد.
تیم هدف دارد که مدل‌های اولیه را تا میانه سال 2026 آماده کند و نسخه نهایی را تا سال 2028 ارائه دهد.
مدل‌ها چندزبانه خواهند بود و بر حفظ تنوع زبانی اروپا تمرکز خواهند داشت.
هاژیک تأکید کرده است که هدف این است که مدل‌ها با بالاترین کیفیت ممکن توسعه یابند بدون اینکه ماهیت متن‌باز پروژه تحت‌الشعاع قرار گیرد.
اما چالش‌ها در مورد زبان‌هایی با منابع دیجیتالی محدود همچنان وجود دارد.
مناقشه بر سر متن‌باز بودن هوش مصنوعی
یکی از مباحث مهم در جامعه هوش مصنوعی، تعریف «متن‌باز» برای هوش مصنوعی است.
در حالی که ابتکار منبع باز (OSI) تعریف رسمی از نرم‌افزار متن‌باز دارد، تلاش‌های OpenEuroLLM با نیاز به تعادل میان شفافیت و رعایت قوانین اروپایی، پیچیده می‌شود.
برخی داده‌ها ممکن است مخفی بمانند، اما طبق قوانین اتحادیه اروپا، به بازرسان در صورت درخواست قابل دسترس خواهند بود.
پروژه های رقیب: EuroLLM در مقابل OpenEuroLLM
چالش دیگری که بعد از رونمایی رسمی OpenEuroLLM به وجود آمده، ظهور پروژه مشابه EuroLLM است که در چند ماه گذشته راه‌اندازی شد.
EuroLLM که مدل‌های اولیه خود را در سپتامبر و دسامبر 2024 منتشر کرده، اهداف مشابهی با OpenEuroLLM دارد.
نگرانی‌هایی در مورد تکرار تلاش‌ها و نام مشابه پروژه‌ها مطرح شده است.
هاژیک امیدوار است که این دو پروژه بتوانند با هم همکاری کنند، هرچند به دلیل محدودیت‌های مالی اتحادیه اروپا، همکاری با نهادهای غیر اتحادیه اروپا مانند دانشگاه‌های بریتانیا محدود خواهد بود.
هدف نهایی پروژه OpenEuroLLM رقابت با بازیگران بزرگ هوش مصنوعی نیست، بلکه تضمین این است که اروپا مدل‌های بنیادین هوش مصنوعی خود را برای زیرساخت‌های دیجیتال خود بسازد.
حتی اگر این پروژه نتواند به مدل «اول» جهانی تبدیل شود، هاژیک معتقد است که داشتن یک مدل طراحی‌شده و ساخته‌شده در اروپا همچنان یک دستاورد مهم برای حاکمیت دیجیتال قاره خواهد بود.
سوالات متداول:
1. پروژه OpenEuroLLM چیست؟
OpenEuroLLM پروژه‌ای است که توسط بیش از 20 سازمان مختلف در اروپا ایجاد شده است.
هدف این پروژه ساخت مدل‌های زبان بزرگ متن‌باز برای تمام زبان‌های رسمی اتحادیه اروپا، از جمله زبان‌های کشورهای در حال مذاکره برای عضویت در اتحادیه است.
2. چه بودجه‌ای برای پروژه OpenEuroLLM اختصاص داده شده است؟
بودجه پروژه OpenEuroLLM حدود 37.4 میلیون یورو است که 20 میلیون یورو از آن توسط برنامه دیجیتال اروپا تأمین می‌شود.
3. هدف اصلی پروژه OpenEuroLLM چیست؟
هدف اصلی این پروژه ایجاد مدل‌های بنیادین متن‌باز برای هوش مصنوعی در اروپا است که می‌تواند توسط سازمان‌ها و شرکت‌های اروپایی برای ساخت محصولات هوش مصنوعی خود استفاده شود.
