دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

دیفای (DeFi) یا همان امور مالی غیرمتمرکز، یکی از مفاهیم نوین در دنیای مالی است که به سرعت در حال جذب توجه جهانیان است.

امروزه تکنولوژی‌های جدید مانند بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال، توانسته‌اند سیستم‌های سنتی مالی را دگرگون کنند.

دیفای به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به بانک‌ها و نهادهای مرکزی، تراکنش‌های مالی را به صورت دیجیتال و غیرمتمرکز انجام دهند.

در این مقاله آناژورنال، به طور کامل توضیح خواهیم داد که دیفای چیست، چگونه کار می‌کند و چرا این مفهوم می‌تواند آینده امور مالی را تغییر دهد.

دیفای (DeFi) چیست؟

در سیستم‌های مالی سنتی، شما برای انجام هر تراکنش یا فعالیت مالی نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، شرکت‌های مالی یا دولت‌ها دارید.

به عنوان مثال، برای دریافت وام از بانک باید مراحل طولانی را طی کنید و برای انتقال پول، باید به صرافی‌ها یا بانک‌ها مراجعه کنید.

اما در دیفای، همه چیز متفاوت است. دیفای به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به این واسطه‌ها، همه‌چیز را به صورت خودکار و غیرمتمرکز انجام دهید.

به عبارت ساده‌تر، دیفای مجموعه‌ای از برنامه‌ها و پروتکل‌ها است که از بلاک‌چین برای ایجاد خدمات مالی استفاده می‌کند.

قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) در دیفای به صورت کدهای دیجیتال عمل می‌کنند و فرآیندهای مالی را به صورت خودکار اجرا می‌کنند.

دیفای چگونه کار می‌کند؟

برای فهم بهتر اینکه دیفای چگونه کار می‌کند، باید ابتدا با دو فناوری کلیدی آن آشنا شوید:

1. بلاک‌چین: بلاک‌چین یک دفتر کل دیجیتال و غیرمتمرکز است که تمام اطلاعات تراکنش‌ها را ثبت می‌کند. این سیستم به هیچ مرجع مرکزی وابسته نیست و همه اطلاعات به صورت شفاف و برای همه قابل دسترسی است.
2. قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند کدهایی هستند که در بلاک‌چین اجرا می‌شوند و تمامی فرآیندهای مالی را به صورت خودکار انجام می‌دهند. به طور مثال، اگر شما برای قرض گرفتن ارز دیجیتال از کسی درخواست بدهید، قرارداد هوشمند به صورت خودکار شرایط قرض و بازپرداخت را بررسی می‌کند و تراکنش را انجام می‌دهد، بدون اینکه به هیچ شخص یا نهاد دیگری نیاز باشد.

مثال‌ هایی از دیفای در عمل

برای اینکه دیفای برای شما ملموس‌تر شود، بهتر است برخی از کاربردهای واقعی آن را بررسی کنیم.

1. وام‌دهی و قرض‌گیری (Lending & Borrowing)

یکی از کاربردهای رایج دیفای، قرض دادن و قرض گرفتن ارز دیجیتال است.

فرض کنید شما مقداری اتریوم (ETH) دارید و می‌خواهید از آن بهره ببرید. در سیستم‌های سنتی، برای دریافت وام از بانک باید اسناد مختلفی ارائه دهید و فرآیند تایید بسیار زمان‌بر است.

اما در دیفای، شما می‌توانید به راحتی و بدون هیچ واسطه‌ای از پلتفرم‌هایی مانند Compound یا Aave استفاده کنید.

برای مثال، شما اتریوم خود را به پلتفرم می‌سپارید و به ازای آن، می‌توانید از پلتفرم قرض بگیرید.

در عین حال، پلتفرم با استفاده از قراردادهای هوشمند، نرخ بهره را تنظیم کرده و تراکنش‌ها را به صورت خودکار انجام می‌دهد.

هیچ نیاز به تایید از بانک یا نهاد مالی وجود ندارد.

2. صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)

در دنیای دیفای، صرافی‌های غیرمتمرکز (مانند Uniswap یا SushiSwap) به شما این امکان را می‌دهند که ارز دیجیتال خود را بدون نیاز به صرافی‌های مرکزی مانند Binance یا Coinbase معامله کنید.

به عنوان مثال، اگر شما بخواهید تتر (USDT) را با اتریوم (ETH) معامله کنید، می‌توانید مستقیماً از طریق Uniswap این کار را انجام دهید.

در این فرآیند، هیچ بانک یا صرافی واسطه‌ای وجود ندارد، و همه تراکنش‌ها مستقیماً در بلاک‌چین ثبت می‌شوند.

3. استیکینگ و کشاورزی بازده (Yield Farming)

در دیفای، شما می‌توانید دارایی‌های دیجیتال خود را در پروتکل‌های مختلف استیک کنید (یعنی در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید) و در ازای آن، بازده دریافت کنید.

این فرآیند به شما امکان می‌دهد تا از دارایی‌های خود بهره بیشتری ببرید.

به عنوان مثال، در پلتفرم Yearn.finance، شما می‌توانید ارزهای دیجیتال خود را سپرده‌گذاری کرده و از سود حاصل از آن بهره‌مند شوید.

چرا دیفای مهم است؟

دیفای مزایای زیادی نسبت به سیستم‌های مالی سنتی دارد که در ادامه برخی از مهم‌ترین آن‌ها آورده شده است:

1. دسترسی جهانی: دیفای به افراد در سراسر جهان این امکان را می‌دهد که به خدمات مالی دسترسی داشته باشند، حتی در مناطقی که بانک‌ها و مؤسسات مالی معتبر وجود ندارند.
2. شفافیت و امنیت بالا: چون تراکنش‌ها در بلاک‌چین ثبت می‌شوند و قراردادهای هوشمند تمام فرآیندها را کنترل می‌کنند، امنیت و شفافیت در دیفای بسیار بالا است.
3. کاهش هزینه‌ها و زمان: دیفای باعث کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای انجام تراکنش‌های مالی می‌شود، زیرا نیاز به واسطه‌های مرکزی نیست.
4. کنترل بیشتر برای کاربران: در دیفای، کاربران خود کنترل کاملی بر دارایی‌های خود دارند و هیچ نهاد یا بانکی نمی‌تواند به دارایی‌های شما دسترسی داشته باشد.

چالش‌ های دیفای

با وجود مزایای زیادی که دیفای دارد، همچنان چالش‌هایی نیز وجود دارد:

• ریسک‌های فنی: چون دیفای بر اساس کدهای دیجیتال (قراردادهای هوشمند) استوار است، ممکن است مشکلات امنیتی در کدها وجود داشته باشد.
• عدم نظارت قانونی: در برخی کشورها، دیفای هنوز به‌طور کامل قانونی نیست و ممکن است تحت نظارت قوانین مالی قرار نگیرد.
• قیمت‌های نوسانی: بسیاری از ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات بازار، ممکن است ریسک زیادی برای سرمایه‌گذاران داشته باشند.

سوالات متداول:

1. دیفای چیست و چگونه کار می‌کند؟

دیفای یک سیستم مالی غیرمتمرکز است که به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به واسطه‌ها، تراکنش‌های مالی مانند قرض گرفتن، قرض دادن، و خرید و فروش ارز دیجیتال را انجام دهید.

این خدمات از طریق بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.

2. آیا می‌توانم از دیفای برای گرفتن وام استفاده کنم؟

بله، شما می‌توانید بدون نیاز به بانک، از پروتکل‌های دیفای مانند Aave و Compound وام بگیرید یا به دیگران وام دهید.

3. آیا دیفای امن است؟

در حالی که دیفای به دلیل استفاده از بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند امنیت بالایی دارد، اما به دلیل پیچیدگی‌های فنی و وجود خطرات هک، همچنان باید احتیاط کنید.

4. چگونه می‌توانم در دیفای سرمایه‌گذاری کنم؟

شما می‌توانید با استفاده از کیف پول‌های دیجیتال و پلتفرم‌های دیفای مانند Uniswap یا MakerDAO ارز دیجیتال خود را سرمایه‌گذاری کرده و از سود آن بهره ببرید.