بسیاری از کاربران نمی‌دانند که روترها هم مثل هر دستگاه دیجیتالی دیگری، عمر مشخصی دارند و ممکن است پس از مدتی کارایی لازم را نداشته باشند. اگر احساس می‌کنید سرعت اینترنت‌تان کاهش یافته یا ارتباطتان ناپایدار شده، ممکن است وقت آن رسیده باشد که نگاهی جدی به وضعیت روتر خود بیندازید. 5 نشانه‌ای که باید مدنظر قرار دهید عبارت است از:
- کاهش قابل توجه سرعت اینترنت بدون دلیل واضح
- قطعی‌های مکرر و عدم پایداری اتصال
- عدم پشتیبانی از استانداردهای جدید وای‌فای
- افزایش دمای غیرطبیعی دستگاه هنگام کار
- ناتوانی در مدیریت تعداد کاربران کنونی
در ادامه هر یک از موارد را به صورت مفصل شرح داده‌ایم:
نشانه‌های کلیدی برای تشخیص نیاز به تعویض روتر
اگر مدت‌هاست از یک روتر استفاده می‌کنید و اخیراً مشکلاتی مانند کاهش سرعت یا قطع اتصال، یا افت عملکرد شده‌اید؛ شاید زمان آن رسیده که به فکر خرید روتر جدید باشید. انتخاب یک روتر جدید نه تنها می‌تواند کیفیت اینترنت شما را به‌طور چشم‌گیری بهبود ببخشد، بلکه امنیت، سرعت، پایداری و قابلیت‌های بیشتری در اختیار شما قرار می‌دهد. در ادامه به ۵ نشانه‌ی کلیدی پرداخته می‌شود که به شما می‌گویند دیگر وقت تعویض این دستگاه فرا رسیده و از دلایل اصلی برای ارتقاء روتر محسوب می‌شوند.
کاهش قابل توجه سرعت اینترنت بدون دلیل واضح
افت سرعت اینترنت، حتی در شرایطی که سرویس‌دهنده اینترنت شما مشکلی ندارد، می‌تواند ناشی از ناکارآمدی روتر باشد. ممکن است روتر قدیمی شما عامل این افت عملکرد باشد. روترهای قدیمی اغلب نمی‌توانند حجم ترافیک شبکه را مدیریت کنند یا از استانداردهای سرعت جدید پشتیبانی کنند و توان پردازش داده در حجم بالا را ندارند. همچنین تراشه‌ها و سخت‌افزار داخلی آن‌ها پس از مدتی فرسوده می‌شوند.
چگونه بفهمیم که کندی به‌خاطر روتر است؟
برای تشخیص این موضوع، اینترنت را مستقیماً از طریق کابل به لپ‌تاپ وصل کنید. اگر سرعت بالا بود ولی از طریق وای‌فای افت داشت، به احتمال زیاد روتر شما مقصر است.
قطعی‌های مکرر و عدم پایداری اتصال
یکی دیگر از نشانه‌های رایج که بسیاری از کاربران با آن روبه‌رو هستند، قطع و وصل شدن مکرر اتصال اینترنت است. اگر با ریست کردن هم مشکل برطرف نمی‌شود، این مورد را باید به عنوان یک هشدار جدی در نظر گرفت. این قطعی‌ها ممکن است فقط چند ثانیه طول بکشند، اما در طولانی‌مدت تجربه کاربری را مختل می‌کنند. چنین مشکلی معمولاً به علت ضعف در مدارهای داخلی یا اختلالات سیگنال در روترهای قدیمی ایجاد می‌شود.
راه‌حل موقت و اثربخشی آن
گاهی اوقات با ریست کردن روتر یا به‌روزرسانی نرم‌افزار می‌توان این مشکل را موقتاً حل کرد، اما اگر این اتفاق مکرراً تکرار می‌شود، تعویض دستگاه ضروری است.
عدم پشتیبانی از استانداردهای جدید وای‌فای
با پیشرفت تکنولوژی، استانداردهای جدید وای‌فای مانند Wi-Fi 5 و Wi-Fi 6 معرفی شده‌اند. روترهایی که از این استانداردها پشتیبانی نمی‌کنند، نمی‌توانند حداکثر سرعت و قابلیت‌های شبکه را ارائه دهند. امروزه بیشتر دستگاه‌های دیجیتال از Wi-Fi 5، Wi-Fi 6 یا حتی Wi-Fi 6E پشتیبانی می‌کنند، در حالی که روترهای قدیمی‌تر تنها از Wi-Fi 4 یا نسخه‌های پیشین پشتیبانی می‌کنند. اگر هنوز از روترهای قدیمی با استانداردهای منسوخ استفاده می‌کنید، زمان تعویض آن فرا رسیده است.
چرا استانداردهای جدید مهم هستند؟
استانداردهای جدید علاوه بر افزایش سرعت، قابلیت پوشش‌دهی بهتر، امنیت بالاتر، و مدیریت بهینه‌ی کاربران هم‌زمان را فراهم می‌کنند. عدم پشتیبانی از این استانداردها شما را از بهره‌مندی از امکانات مدرن بازمی‌دارد.
افزایش دمای غیرطبیعی دستگاه هنگام کار
داغ شدن بیش از حد یکی از علائم مهم نقص عملکرد داخلی در روتر است. اگر روتر شما در حین کار بیش از حد داغ می‌شود و این دما حتی با تهویه‌ی مناسب نیز کاهش نمی‌یابد، ممکن است نشان‌دهنده‌ی وجود مشکل سخت‌افزاری یا فرسودگی اجزای داخلی باشد. گرمای زیاد ممکن است به اجزای داخلی مانند چیپ‌ست‌ها و خازن‌ها آسیب برساند و حتی منجر به از کار افتادن کامل دستگاه شود.
چه عواملی باعث داغ شدن روتر می‌شوند؟
قرارگیری در محل بدون تهویه، استفاده مداوم با حجم بالای داده، و گرد و غبار داخل بدنه دستگاه از جمله عوامل مؤثر در افزایش دما هستند.
ناتوانی در مدیریت تعداد کاربران کنونی
روترهای قدیمی معمولاً برای حجم محدود اتصال طراحی شده‌اند. با توجه به اینکه در بسیاری از خانه‌ها و ادارات، تعداد دستگاه‌های متصل به شبکه افزایش یافته است، اگر در خانه یا دفتر خود چندین دستگاه به شبکه متصل کرده‌اید و تجربه‌ی کاهش سرعت یا اختلال در اتصال دارید، احتمالاً روتر شما توان مدیریت این حجم از ترافیک را ندارد.
ویژگی‌های موردنیاز برای محیط‌های شلوغ
استفاده از روترهایی با قابلیت MU-MIMO و پردازنده‌های چند هسته‌ای برای مدیریت بهتر اتصالات هم‌زمان توصیه می‌شود. همچنین توجه به تعداد آنتن‌ها و فناوری باند دوبل یا سه‌گانه نیز مؤثر است.
نکات نگهداری و طول عمر معمول روترها
عمر مفید روترها معمولاً بین ۳ تا ۵ سال است، اما با نگهداری صحیح روتر می‌توان این مدت را کمی افزایش داد. بسیاری از مشکلاتی که کاربران با آن مواجه می‌شوند، ناشی از غفلت در نگهداری فیزیکی و نرم‌افزاری دستگاه است. در ادامه این بخش، به بررسی دقیق‌تر نکاتی می‌پردازیم که به افزایش عملکرد و عمر مفید دستگاه کمک می‌کند.
۱. قرارگیری در محل مناسب
روترها برای عملکرد بهینه به گردش مناسب هوا نیاز دارند. آن‌ها را در مکان‌هایی خنک و با تهویه‌ی خوب قرار دهید و از قرار دادن دستگاه در کمدهای بسته، پشت وسایل الکترونیکی بزرگ یا کنار منابع گرمایی و یا در معرض تابش مستقیم آفتاب خودداری کنید. همچنین قرار دادن روتر در مرکز خانه باعث بهبود پوشش سیگنال می‌شود.
۲. جلوگیری از داغ شدن بیش از حد
حرارت دشمن اصلی قطعات الکترونیکی است. اگر دستگاه در حال استفاده داغ می‌شود، سعی کنید آن را در محیطی خنک‌تر قرار دهید. استفاده از پایه‌هایی با طراحی مناسب برای جریان هوا یا حتی فن‌های USB می‌تواند به کاهش دما کمک کند.
3. آپدیت firmware به‌صورت منظم
تولیدکنندگان روتر به‌روزرسانی‌هایی را برای رفع باگ‌ها، افزایش امنیت و بهبود عملکرد ارائه می‌دهند. بررسی سایت رسمی برند و نصب نسخه‌های جدید firmware، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ عملکرد و امنیت شبکه است.
4. استفاده از رمز عبور قوی و محدودسازی دسترسی
استفاده از پسورد پیش‌فرض یا ساده می‌تواند درب ورود برای هکرها باز بگذارد. تنظیم رمز عبور قدرتمند برای وای‌فای و دسترسی به تنظیمات پنل روتر از حملات سایبری جلوگیری می‌کند. فعال‌سازی فایروال و غیرفعال‌سازی ویژگی‌هایی که استفاده نمی‌شوند نیز توصیه می‌شود.
5. ریست منظم برای بهبود عملکرد
اگرچه ریست کردن روزانه نیاز نیست، اما در صورت کاهش سرعت یا اختلال، ریست کردن روتر (نه ریست فکتوری، بلکه خاموش و روشن کردن ساده) می‌تواند به بازسازی حافظه و بهبود اتصال کمک کند.
6تمیز نگه داشتن دستگاه
گرد و غبار، به‌ویژه اگر وارد دریچه‌های تهویه شود، می‌تواند مانع خنک شدن صحیح دستگاه شود. به‌صورت دوره‌ای بدنه‌ی روتر را تمیز کنید.
۷. بررسی مصرف منابع
برخی روترها دارای پنل مدیریت ترافیک هستند. با بررسی وضعیت مصرف اینترنت، دستگاه‌های متصل، و اولویت‌بندی پهنای باند، می‌توانید فشار اضافی بر روی روتر را کاهش دهید.
رعایت نکات ذکر شده می‌توانند در حفظ کارایی دستگاه مؤثر باشند. اما در نظر داشته باشید که با بهترین نگهداری نیز پس از مدتی نیاز به تعویض روتر اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
جمع‌بندی
اگر با مشکلاتی مانند کاهش سرعت اینترنت، قطعی‌های مکرر، یا ناتوانی در پشتیبانی از دستگاه‌های متعدد، ناسازگاری با استانداردهای جدید یا داغ شدن غیرعادی دستگاه مواجه هستید، وقت آن رسیده که به تعویض روتر خود فکر کنید. در این مقاله به ۵ نشانه‌ی اصلی اشاره کردیم که می‌توانند نشان‌دهنده‌ی زمان تعویض این دستگاه مهم باشند. با در نظر گرفتن نکات گفته‌شده و توجه به نیازهای روز، می‌توانید تصمیمی هوشمندانه برای خریدو ارتقاء شبکه‌ی خانگی یا کاری خود بگیرید. به خاطر داشته باشید که انتخاب یک مدل مناسب با توجه به نیازهای خاص شما، تجربه‌ی کاربری بهتری را برایتان رقم خواهد زد.
